Μέρα χαρούμενη και γεμάτη περηφάνια η 11^η Μαΐου για την Καϊρινή παροικία, με τα εγκαίνια του πλήρως ανακαινισμένου Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου να γιορτάζονται με τα 20 χρόνια της αδιάλειπτης λειτουργίας του σε μια λαμπερή εκδήλωση που άφησε μια γλυκιά επίγευση σε όσους είχαν την ευκαιρία να παρευρεθούν.

Το Πολιτιστικό Κέντρο αποτελεί αναμφισβήτητα το κλέος του κοινοτικού πνεύματος της Καϊρινής παροικίας που σε αγαστή συνεργασία με την Ελληνική μας Πρεσβεία στην Αίγυπτο δημιούργησαν με επιτυχία πριν από είκοσι χρόνια έναν φορέα πολιτισμικής ώσμωσης με αφετηρία την διάδοση της γλώσσας μας, αλλά και την διεύρυνση του πολιτιστικού μας αποτυπώματος μέσα από συμπράξεις και συνέργειες που έμειναν στην ιστορία.

Την σημασία της πορείας αυτής, αλλά και την γενικότερη προσφορά του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου αφουγκράστηκε η Μεγάλη Ευεργέτιδα της Ε.Κ.Κ. κα Αικατερίνη Μπελεφάντη Σοφιανού που ως άδολος μαικήνας των γραμμάτων και των τεχνών, γύρισε με μια αποφασιστική κίνηση, την νεότερη αυτή σελίδα της ιστορίας του, ανακαινίζοντας πλήρως τις εγκαταστάσεις, αλλά και όλες τις υλικοτεχνικές του υποδομές. 

Ο έμπειρος μηχανικός κ. Μιχάλης Μπίσκος, γνωστός για τα μεγάλα αναστηλωτικά έργα που έχει φέρει εις πέρας στην Ελληνική παροικία, ανέλαβε την εκπόνηση αλλά και την εκτέλεση του πολυεπίπεδου σχεδίου που προέβλεπε επί της ουσίας την επαναχάραξη του αρχικού. Οι τάξεις απέκτησαν μεγαλύτερο μέγεθος, μοντέρνα αισθητική και υπερσύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή. Η νέα ηλεκτρολογική και ηλεκτρονική μελέτη, οι διαδραστικοί πίνακες και οι έξυπνες τηλεοράσεις, είναι σε θέση πλέον να καλύψουν στο έπακρον τις αυξημένες εκπαιδευτικές ανάγκες της εποχής μας.

Ο σπινθήρας και η κινητήριος δύναμη του Πολιτιστικού είναι αναντίρρητα οι άνθρωποι του, οι οποίοι καταφέρνουν, με την καθημερινή τους εργασία, την υποστήριξη της Ελληνικής Κοινότητας και της Πρεσβείας μας, να πηγαίνουν όλο και μακρύτερα το αρχικό όραμα των δημιουργών του. Ο δραστήριος Διευθυντής του, κ. Χρίστος Γ. Παπαδόπουλος έχει βάλει ανεξίτηλα την προσωπική του σφραγίδα τα τελευταία χρόνια σε πολυάριθμες δράσεις πολιτισμού, καθιστώντας το Ε.Π.Κ.Κ ως αναπόσπαστο κομμάτι του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού στην νεότερή ιστορία του.   Η Οικονομική Διευθύντρια κα Κωνσταντίνα Γεδεών από την μεριά της έχει συμβάλει τα μέγιστα στην εύρυθμη λειτουργία του Κέντρου καθώς και οι αναρίθμητοι καθηγητές με τελευταίους την Δρ. Αγγελική Τσιαδίμη και τον κ. Ιωάννη Φουρτούνα να έχουν δημιουργήσει δεσμούς εμπιστοσύνης και εκτίμησης με τους δεκάδες μαθητές του Ε.Π.Κ.Κ.

Από την μεριά της Ελληνικής Πρεσβείας ο κ. Γιάννης Μελαχροινούδης αποτελεί όλα τα χρόνια της λειτουργίας του τον απαραίτητο συνδετικό κρίκο του Πολιτιστικού Κέντρου με την Ελληνική Κοινότητα, αλλά και με την Αιγυπτιακή πολιτεία. Ήταν ένας από τους αρχικούς  εμπνευστές της ιδέας, αλλά και της ανάγκης ύπαρξης ενός τέτοιου φορέα στο Κάιρο, ο οποίος  με την αμείωτη και ενθουσιώδη συμβολή του έχει καταστήσει το Πολιτιστικό Κέντρο ως έναν πολύτιμο φορέα ανάπτυξης και διαπολιτισμικής εξωστρέφειας του Ελληνισμού της Αιγύπτου.

Η στιγμή των εγκαινίων

Όλα ήταν στην εντέλεια την στιγμή των εγκαινίων. Η συγκίνηση  μεγάλη για την πρώτη αυτή επίσημη πλέον είσοδο του κόσμου στις ανακαινισμένες εγκαταστάσεις. Η μπλε κορδέλα τεντωμένη περίμενε τους συντελεστές να την κόψουν και να παρουσιάσουν με αυτόν τον συμβολικό τρόπο το Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο στο κοινό του. Τα χέρια του Έλληνα Πρέσβη κ. Νικoλάου Παπαγεωργίου, της Γενικής Γραμματέας της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου κ. Βίλλυ Πολίτη Ζουέ και του Διευθυντή κ. Χρίστου Παπαδόπουλου ενώθηκαν πάνω από τα χέρια της κα Αικατερίνης Μπελεφάντη Σοφιανού η οποία  έκοψε την κορδέλα παραδίδοντας το Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο Καΐρου στο ελπιδοφόρο μέλλον του.

Η ταλαντούχος και διάσημη Ελληνίδα ζωγράφος κα Χριστίνα Παπούλια και ο καταξιωμένος Αιγύπτιος καλλιτέχνης και διανοούμενος κ. Wageeh Wahba παρουσίασαν τα έργα τους και απέσπασαν τα διθυραμβικά σχόλια όλων των παρισταμένων.

Ο Γενικός Γραμματέας Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας διπλωματίας κ. Γιάννης Χρυσουλάκης συνεπής αρωγός των δράσεως του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού στο μήνυμά του ανέφερε ότι η ριζική ανακαίνιση του Πολιτιστικού Κέντρου αποτελεί ορόσημο όχι μόνο για τον Ελληνισμό της Αιγύπτου, αλλά και γενικότερα για την παρουσία της Ελλάδας σε αυτήν την τόσο μεγάλη και σπουδαία χώρα. «Με την ισομερή σύμπραξη της Ελληνικής Πρεσβείας στην Αίγυπτο και της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου το Πολιτιστικό Κέντρο υπηρετεί πάντα την μεγάλη του αποστολή που δεν είναι άλλη από το να ταξιδεύει την γλώσσα και τον πολιτισμό της πατρίδας μας όλο και μακρύτερα όλο και πιο βαθιά στην μεγάλη και σπουδαία Νειλοχώρα.»  Ο κύριος Χρυσουλάκης αναφέρθηκε επίσης στην καθοριστική συμβολή της Ελληνικής Κοινότητας στο Καΐρου στο γίγνεσθαι του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού λέγοντας ότι «για περισσότερο από έναν αιώνα μεριμνά με συνέπεια και ιδιαίτερα αποτελεσματικά για την παροχή πολιτιστικής, εκπαιδευτικής, νοσηλευτικής κοινωνικής και θρησκευτικής αγωγής προς όλα τα μέλη της. Επιπλέον είναι γνωστό ότι αυτή η τόσο ξεχωριστή κοινότητα υπήρξε ανέκαθεν κόμβος δημιουργικότητας για πολλούς επιφανείς Έλληνες ανά τους αιώνες.» Αναφερόμενος στην συμβολή της κας Αικατερίνης Μπελεφάντη Σοφιανού την χαρακτήρισε ως διακριτική αρωγό και παραστάτρια, που πήρε στους ώμους της την ανακαίνιση  και παρέδωσε ένα Πολιτιστικό Κέντρο που μας κάνει πραγματικά υπερήφανους.

Δείτε στο https://fb.watch/kv6bwcVfnv/ το βιντεοσκοπημένο μηνυμα του κ. Γιάννη Χρυσσουλάκη. 

Ο Έλληνας Πρέσβης κ. Νικόλαος Παπαγεωργίου καλωσόρισε από καρδιάς όλους τους παριστάμενους και τους ευχαρίστησε που ήρθαν να γιορτάσουν μαζί μας όπως είπε την εικοσάχρονη λειτουργία του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου, αλλά και την ριζική ανακαίνισή του, που έγινε πραγματικότητα με την ευγενική χορηγία της κας Αικατερίνης Μπελεφάντη Σοφιανού. Την χαρακτήρισε ως μια γυναίκα γέννημα του Καΐρου στο οποίο έρχεται σε κάθε ευκαιρία, με την αγάπη της γενέθλιας γης της και με την μεγάλη διάθεση για προφορά κάθε φορά.

Η κα Βίλλυ Πολίτη Ζουέ εκπροσωπώντας την Ελληνική Κοινότητα Καΐρου καλωσόρισε και αυτή με την σειρά της όλους τους παριστάμενους για την συμμετοχή τους στην εκδήλωση. Στην συνέχεια μετέφερε την αγάπη αλλά και την σκέψη του Προέδρου της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου κ. Χρήστου Καβαλή μέσα από το μήνυμά του αναφέροντας ότι «Σήμερα γιορτάζουμε τα 20 χρόνια του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου. Αποτελεί ένα κοινό όραμα της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου, αλλά και της Ελληνικής Πρεσβείας στην Αίγυπτο που  πήρε σάρκα και οστά στα πρώτα χρόνια της ανάληψης των καθηκόντων μου ως Προέδρου της Κοινότητας πριν από 22 χρόνια, αποτελώντας μια από τις προγραμματισμένες προτεραιότητές μου.» Ο κ. Καβαλής αναφέρθηκε επίσης στην καθοριστική συμβολή του κ. Χρίστου Παπαδόπουλου ταλαντούχου όπως τον χαρακτήρισε Διευθυντή των τελευταίων χρόνων και στην Οικονομική Διευθύντρια κα Ντίνα Γεδεών, στους οποίους είπε ότι οφείλουμε έναν δημόσιο έπαινο γιατί μας κάνουν περήφανους για το έργο του Ε.Π.Κ.Κ.  Εξήρε επίσης και την καθοριστική συμβολή της κας Αικατερίνης Μπελεφάντη Σοφιανού που ως βέρα, όπως είπε Αιγυπτιώτισσα με σεβασμό στην καταγωγή της και με όραμα για τη συνέχεια του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού δεν έπαψε να παρακολουθεί ποτέ τις ανάγκες Ελληνικής Παροικίας στο Κάιρο. Κλείνοντας τον χαιρετισμό του ο κ. Καβαλής μοιράστηκε με τους παριστάμενους την πεποίθησή του ότι το Ε.Π.Κ.Κ. όπως το βλέπουμε σήμερα θα διαδραματίσει κυρίαρχο ρόλο στη διάδοση του Ελληνικού Πολιτισμού και της Ελληνικής Γλώσσας καθώς και στην ανάπτυξη των διαπολιτισμικών σχέσεων των δύο λαών και στις επόμενες δεκαετίες.

Ο Διευθυντής του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου κ. Χρίστος Παπαδόπουλος πήρε στην συνέχεια τον λόγο μιλώντας με γλώσσα ποιητική λέγοντας  ότι πριν τελειώσει ο προηγούμενος αιώνας ένα άστρο φωτεινό έπεσε στην καρδιά του Καΐρου φωτίζοντας ένα καινούργιο μονοπάτι στις Ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις που οι άνθρωποι τον λέγανε Κωστή Μοσκώφ. Ο σπόρος για το Πολιτιστικό Κέντρο ρίχτηκε από τα δικά του χέρια και άνθισε με την πρώτη εκδήλωση να γίνεται το 2003. Ο κ. Παπαδόπουλος αναφέρθηκε στην δική του διαδρομή σε αυτό το ταξίδι, που ξεκίνησε όπως ανάφερε με την τιμητική ανάθεση της διεύθυνσής του το 2010. «Γιορτάζουμε την 20^η μας επέτειο με τον νέο μας Πρέσβη στο Κάιρο κ. Νικόλαο Παπαγεωργίου να δίνει ώθηση στο πέταγμά μας, έχοντας τον πολιτισμό στις προτεραιότητές του, με τον ίδιο Πρόεδρο της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου όλα αυτά τα χρόνια τον κ. Χρήστο Καβαλή, σταθερό υποστηρικτή των προσπαθειών μας και με την υποστήριξη του Υπουργείου Παιδείας με την αν. συντονίστρια κα Μπέτα Σωτηρία.

Στην συνέχεια αναφερόμενος στην συμβολή της κας Αικατερίνης Μπελεφάντη Σοφιανού την χαρακτήρισε με πολύ τρυφερότητα ως την καλή νεράιδα του παραμυθιού που ακούμπησε με το μαγικό της ραβδάκι τις ταλαιπωρημένες εγκαταστάσεις του Πολιτιστικού μετά από τα 20 χρόνια της λειτουργίας του και μας παρέδωσε όπως είπε έναν παραμυθένιο χώρο. Ο κ. Παπαδόπουλος στο τέλος της ομιλίας του δώρισε στην κα Μπελεφάντη Σοφιανού ως ελάχιστο δείγμα εκτίμησης για την προσφοράς της έναν περίτεχνο και καλαίσθητο ασημένιο καθρέφτη.

Τελευταία πήρε τον λόγο η κα Αικατερίνη Μπελεφάντη Σοφιανού η οποία αναφέρθηκε στο μαγικό και συναρπαστικό ταξίδι της Ελληνικής γλώσσας στην χώρα της Αιγύπτου που όπως είπε επιβλήθηκε όχι με την δύναμη των όπλων αλλά με την ικανότητά της να εκφράζει τις πιο λεπτές αποχρώσεις της ανθρώπινης σκέψης και ψυχής. Αναφέρθηκε τέλος στην χαρά που νιώθουν οι μικροί μαθητές μαθαίνοντας την θεϊκή όπως την χαρακτήρισε Ελληνική γλώσσα, αλλά και την απόλαυση των μεγάλων που μπορούμε όπως είπε να εξασφαλίσουμε από το περίσσευμά μας την συνέχεια της πανάρχαιας παράδοσης της διδασκαλίας των Ελληνικών στην Αίγυπτο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Γιάννης Μελαχροινούδης καθόλη την διάρκεια των χαιρετισμών έκανε μετάφραση και απόδοση του πνεύματος των ομιλητών στα Αραβικά και στα Αγγλικά προσθέτοντας και το δικό του αποτύπωμα στην εικοσαετή πορεία του Πολιτιστικού Κέντρου.

Εντυπωσιακό ήταν και το δεύτερο μέρος της εκδήλωσης με τα μαγικά τραγούδια  του Μάνου Χατζηδάκη και του Μίκη Θεοδωράκη να μεταφέρουν το άρωμα αλλά και την ψυχή της Ελλάδας μέσα από την καταπληκτική απόδοση από το μουσικό τρίο που δημιουργήθηκε αποκλειστικά για την εκδήλωση και αποτελείτο από το πιανίστα κ. Mohamed Hassouna την κα Bjork Oskarsdottir στο βιολί και την κα Δώρα Μάστακα στο σαξόφωνο.

Μετά το πέρας της εξαίσιας μικρής συναυλίας ακολούθησε πλούσιο κέρασμα προσφορά του Ελληνικού Κέντρου Καΐρου  με τους παριστάμενους να ξεναγούνται στους χώρους του Πολιτιστικού και να ανταλλάσσουν τις ευχές τους για το νέο ξεκίνημα αλλά και τις εντυπώσεις τους από την ιδιαίτερη βραδιά.

Στην εκδήλωση παρέστησαν μεταξύ άλλων πέραν των προαναφερθέντων  ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μέμφιδος και Πατριαρχικός Επίτροπος Καΐρου Νικόδημος, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης  Γουινέας Γεώργιος, Εκπρόσωπος της ΑΘΜ στη Αθήνα, ο Καθηγούμενος της Μονής του Αγίου Γεωργίου Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός, ο Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου κ. Μιχάλης Γκρουνστέιν, οι Κοινοτικοί Επίτροποι κ.κ. Λεωνίδας Φοντριέ, Ανδρέας Ρούσσος, Στέλιος Χαλκιάς, ο Κοινοτικός Επίτροπος της Ε.Κ.Α. κ. Βασίλης Ζουές, ο Πρέσβης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Αίγυπτο κ. Cristian Berger, η Γενική Πρόξενος της Ελλάδας στο Κάιρο κα. Δέσποινα Χασιρτζόγλου, η Σύμβουλος Πρεσβείας κα Μαρία Κεχρή, ο Γραμματέας Πρεσβείας κ. Γεώργιος Οικονόμου, η κα Δέσποινα Τζόβα από το Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών υποθέσεων της Πρεσβείας, ο ΑΚ.ΑΜ της Ελλάδος στην Αίγυπτο Πλοίαρχος Μιχάλης Τσιλιγκάκης, ο κ. Ηλίας Γαλάνης Σύμβουλος Δημόσιας Διπλωματίας, ο βοηθός του ΑΚ.ΑΜ  Επισμηναγός κ. Κωνσταντίνος Πετρούλης, ο Επιτετραμμένος της Κυπριακής Πρεσβείας  κ. Κωνσταντίνος Χριστοφίδης, ο  Προξενικός Λιμενάρχης κ. Βασίλης Πιτάκης, ο κ. Νικόλαος Ζαΐμης, σύμβουλος εμπορικών υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσηςο Πρόεδρος της Χιακής Αδελφότητας «ο Όμηρος» κ. Λάμπρος Μπενοβίας, η Αναπληρώτρια Συντονίστρια Εκπαίδευσης κα Μπέτα Σωτηρία, o Διευθυντής της Αχιλλοπουλείου Σχολής κ. Βασίλης Λάγιος, ο Διευθυντής  της Αμπετείου Σχολής κ. Γιώργος Κοκορέλης, ο Βουλευτής κ.  Mohamed Zakareya Mohi Eldin, η Διευθύντρια Δημοσίων Σχέσεων της Όπερας Καΐρου κα Nahla Mohaeen, o Διευθυντής  Υπηρεσιών της Όπερας  κ. Mohamed Zarif, η Δρ. Soheir Abdel Kader Πρόεδρος του Φεστιβάλ “AWLADNA” (για παιδιά με ειδικές ανάγκες ) και πρόεδρος του Φεστιβάλ Παιδικού Κινηματογράφου, o παλαίμαχος ποδοσφαιριστές του ΠΑΟΚ  (Θεσσαλονίκης) Maggie Tolba, ο υπεύθυνος του περιοδικού “Founoun” κ.Mahmoud Rashad, η ΕλληνοΑιγύπτια ηθοποιός Laila Elwi, ο Δρ. Ahmed Badawi τ. Κοσμήτορας της Δραματικής Σχολής της κρατικής Ακαδημίας Τεχνών, και η νεαρή Andy El Arabi που είχε βραβευτεί σε ειδική εκδήλωση του Πολιτιστικού από τον Έλληνα υπουργό κ. Βλάση για την φιλομάθεια της και την απόκτηση της ανώτατης διάκρισης της Ελληνομάθειας.

Δείτε εικόνες από την γιορτινή ημέρα

20 χρόνια λειτουργίας, υπό την αιγίδα της Πρεσβεία της Ελλάδας στην Αίγυπτο και της Ελληνική Κοινότητα Καΐρου. Δύο δεκαετίες γόνιμης παρουσίας στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα και προσφοράς στη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού αλλά και στην ανάπτυξη των διαπολιτισμικών σχέσεων των δυο λαών, με εκατοντάδες πολιτιστικές εκδηλώσεις, σε συνεργασία με καλλιτέχνες, επιστήμονες και φορείς της Ελλάδος και της Αιγύπτου, καθώς και με χιλιάδες σπουδαστές της ελληνικής ως ξένης γλώσσας ή ως μητρικής, στο αναγνωρισμένο από το Υπουργείο Παιδείας, Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας, εγγυώνται ένα ελπιδοφόρο μέλλον.

Ο εορτασμός με την ευκαιρία της 20ης επετείου περιλαμβάνει:
• Τα εγκαίνια των ριζικά ανακαινισμένων εγκαταστάσεών του, με την ευγενική χορηγία της Μεγάλης Ευεργέτιδας της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου, Αρχόντισσας και Πρέσβειρας του Απόδημου Ελληνισμού του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας κας Αικατερίνης Μπελεφάντη Σοφιανού
• Έκθεση ζωγραφικής της αναγνωρισμένης Ελληνίδας ζωγράφου Χριστίνας Παπούλια, με τιμητική συμμετοχή του μεγάλου Αιγύπτιου καλλιτέχνη και διανοούμενου, Wageeh Wahba
• Ελληνική μουσική με τους Mohamed Hassouna, στο πιάνο, Björk Óskarsdóttir, στο βιολί και Δώρα Μάστακα στο σαξόφωνο.
Οι εορταστικές εκδηλώσεις θα λάβουν χώρα στην αίθουσα εκδηλώσεων του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου, την Πέμπτη 11 Μαΐου 2023, ώρα 19:00.

Για τους ζωγράφους, οι οποίοι θα παρουσιάσουν έργα τους, έγραψαν η ιστορικός τέχνης Ελένη Κυπραίου για την Χριστίνα Παπούλια και ο Ahmed Abdel Moaty Hegazy για τον Wageeh Wahba:

Χριστίνα Παπούλια, ένας εργάτης της ζωγραφικής

Μ’ ένα μπλοκ σχεδίου στο χέρι και ένα κουτί με ακουαρέλες, η Χριστίνα Παπούλια αποτυπώνει εδώ και χρόνια την Πάτμο, το νησί που έγινε η δεύτερη γενέτειρά της, η πνευματική της κοιτίδα. Αρχικά σαν τοπιογράφος, σταδιακά σαν ερμηνευτής.

Ζωγραφίζει σαν να καταγράφει σ’ ένα συνεπές ημερολόγιο τη φύση, δίνοντας έμφαση στις αφαιρετικές βραχογραφίες των πετρωμάτων του νησιού, στις διαστρωματώσεις, στην υπόγεια, αρχαία ύλη που στοιβάζεται και αποτελεί τροφή και λίπασμα για κάτι καινούργιο και μοναδικό.

Χρησιμοποιεί την τεχνική του χρυσού των τέμπλων, τις τεχνικές και τους μορφότυπους της παράδοσης και τους θησαυρούς της μνήμης από την προσωπική της τράπεζα γνώσεων και εντυπώσεων, καθώς και  της λογιοσύνης και της παιδείας που εκπορεύεται και από την οικογένειά της. 

Οι επισκέψεις σε μουσεία, εκκλησιές και μοναστήρια, συνδυασμένες με την προσωπική πειθαρχία που επέβαλε στον εαυτό της προκειμένου να ολοκληρώσει ένα εικαστικό “τάμα”, ολοκλήρωσαν μια σειρά έργων χωρίς θρησκευτικές αναφορές αλλά με μυστηριακές νύξεις.

Κύριο στοιχείο της δουλειάς της η αποδόμηση, είτε από ανάγκη να δείξει πως ξέρει να χειρίζεται το υλικό – την αδιαφανή συμπυκνωμένη υδατογραφία, γκουάς – είτε από την επιταγή του ίδιου του θέματος που απαιτεί δραστική επέμβαση για να ολοκληρωθεί. 

“Σβήνω, επιζωγραφίζω, δημιουργώ κενά, ξαναζωγραφίζω, μέχρι να καταμετρήσω τους τόνους του χρώματος, τα περιθώρια των σχημάτων μου που παραπέμπουν στον υποδόριο ιστό της γης”.

Η έκθεση αυτή αποτελεί ένα αυτοβιογραφικό ζωγραφικό ανάπτυγμα 20 χρόνων, μια τελική επιλογή από εκατοντάδες ζωγραφισμένα χαρτιά, μια αναζήτηση σ’ ένα διαφορετικό σύστημα ζωγραφικής αναπαράστασης. 

Χωρίς εικαστικές συμβάσεις χωρίς ρεαλιστικές απεικονίσεις, χωρίς να στηριχτεί στο σχέδιο – αυθόρμητα –  βασισμένη σε τονικές ισορροπίες, η Παπούλια, μακριά από την τυπολατρία των λατρευτικών εικόνων, διατυπώνει την σχέση μας με την θεία ομορφιά.

Σ’ αυτή την ενότητα ζωγραφικών αφηγήσεων, τα έργα αντανακλούν την περισυλλογή της ζωγράφου, μέσα από σχήματα αφηρημένα ή αναγνωρίσιμα, αρχετυπικά σύμβολα, αίγες με περιγράμματα, φίδια χρυσοποίκιλτα, στοιβαγμένους άρτους, λειχήνες, πασχαλίτσες, οστά και ληκύθους που η υφή τους εξουδετερώνει την επίπεδη βυζαντινή γραμμική σύνθεση χάρη στη λαμπρότητα των χρωμάτων.

Η Παπούλια δημιουργεί μια τέχνη χωρίς τεχνάσματα, σαν μια ντόπια τεχνική, μια ύφανση αναμνήσεων άμεση και απλή που παραπέμπει σ’ ένα κόσμο αμετακίνητο και σταθερό με στοιχεία ναΐφ, πρωτογενή, ανόθευτα, πηγαία. Σ’ ένα ζωγραφιστό παράδεισο.

Ελένη Κυπραίου-Ιστορικός Τέχνης

________________________________________________________________

Ο κόσμος του Wageeh Wahba

Όταν ξεκίνησα να γράψω αυτή τη σύντομη εισαγωγή στον Wageeh Wahba, η άμεση διάθεση μου ήταν να αναζητήσω ένα “μέσο” ή ένα “κλειδί” που θα με βοηθούσε να αποκρυπτογραφήσω τον κόσμο αυτού του καλλιτέχνη και να τον ερμηνεύσω σε άλλους. Οι πίνακές του μου θύμισαν τα έργα των εξπρεσιονιστών που είχα δει σε πολλά μουσεία τέχνης ή είχα συναντήσει σε φωτογραφική μορφή σε βιβλία για την τέχνη. Έτσι έψαξα τα διάφορα έργα αναφοράς και τις μελέτες μου για τους Kirchner, Hecker, Nolde, Munch και άλλους τόσο διάσημους Γερμανούς, Σκανδιναβούς και Αυστριακούς ζωγράφους που ανέπτυξαν σε μια ξεχωριστή σχολή τέχνης αυτό που ξεκίνησε με  μεμονωμένες εξερευνήσεις και τάσεις στις αρχές του 20ου αιώνα.

Ο εξπρεσιονισμός σηματοδότησε μια οριστική ρήξη με τους μακροχρόνιους κανόνες της αναπαραστατικής τέχνης, καθώς ο καλλιτέχνης μετατόπισε την εστίασή του από τον συγκεκριμένο απτό κόσμο, έξω από αυτόν, στον μυστηριώδη εσωτερικό κόσμο. Ήταν μια μορφή καλλιτεχνικής απελευθέρωσης και, από πολλές απόψεις, καθρέφτιζε τις εξελίξεις στην κοινωνία και τον πολιτισμό. Η κύρια ώθηση της σύγχρονης εξέλιξης της ανθρωπότητας ήταν προς την απελευθέρωση από μια κουλτούρα αμετάβλητου και κομφορμισμού. Για αιώνες ο κυρίαρχος τρόπος κοινωνικής οργάνωσης καθόριζε ότι οι άνθρωποι έπρεπε να σκέφτονται και να συμπεριφέρονται το ίδιο, σύμφωνα με ορισμένους αναλλοίωτους κληρονομικούς κώδικες. Ωστόσο, παράλληλα με την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας, το άτομο άρχισε να επιβάλλει τον εαυτό του και να κάνει σταθερές προόδους προς την ελευθερία. Στην πορεία, ο προσωπικός του κόσμος – η ιστορία της παιδικής του ηλικίας και της ενηλικίωσής του, οι αναμνήσεις και τα όνειρά του, οι φαντασιώσεις και οι δεισιδαιμονίες του – παρουσίασαν νέα εδάφη προς εξερεύνηση και η επιστήμη του έδινε όλο και περισσότερα εργαλεία για να διεισδύσει όλο και πιο βαθιά σε αυτό το εσωτερικό βασίλειο, να ρίξει φως στις πιο σκοτεινές γωνιές, να αποκαλύψει τα πιο βαθιά μυστικά και να τα αφήσει να μιλήσουν, να του δώσει τη δυνατότητα να τα παλέψει. Η ανθρώπινη ψυχή δεν γοήτευσε μόνο ψυχιάτρους και ψυχολόγους, μαγνήτισε επίσης καλλιτέχνες και ποιητές που κοίταξαν στον εγκέφαλο και είδαν τα χρώματά του, έβαλαν τα δάχτυλά τους στον παλμό του και έτρεμαν μπροστά στη δίνη των ονείρων και των εφιαλτών, των φόβων και των εμμονών. Δεν ήταν μόνο ότι ο εξωτερικός κόσμος έδωσε δύναμη στον εσωτερικό. Τα όρια ανάμεσά τους θόλωσαν και ξεθώριασαν, επιτρέποντας σε ό,τι βρισκόταν έξω να σέρνεται κάτω από την επιφάνεια και σε ό,τι είχε παραμείνει απωθημένο για πολύ καιρό να εκφραστεί ανοιχτά. Η φόρμα έχασε τη δύναμή της να επιβάλλει την εξωτερική της αντικειμενική ύπαρξη στον καλλιτέχνη. Αναγκάστηκε να υποταχθεί σε μια ματιά που δεν ήταν πλέον ουδέτερη επειδή επηρεαζόταν από τις αναμνήσεις, τα συναισθήματα και τους συνειρμούς που δημιουργούσαν αντικείμενα και που ανάγκασαν αυτά τα πράγματα να αλλάξουν σχήμα, να αποκτήσουν άγνωστα χρώματα, να προκαλέσουν περίεργους ρυθμούς, ώστε όταν πια αποτυπώθηκαν στον καμβά δεν θύμιζαν πλέον την φυσική τους εικόνα. Αυτή είναι η ουσία του εξπρεσιονισμού που αναπτύχθηκε και ωρίμασε στον απόηχο του A΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αν και αρχικά ήκμασε στη Δυτική Ευρώπη, άσκησε βαθιά επιρροή στους καλλιτέχνες σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων Αιγυπτίων καλλιτεχνών που εμπνεύστηκαν από τον εξπρεσιονισμό και τις επιρροές του. Ο Wageeh Wahba είναι ένας από τους κορυφαίους Αιγύπτιους εκφραστές του εξπρεσιονισμού, ειδικά του νεοεξπρεσιονιστικού κινήματος που έχει σαρώσει τη Γερμανία και την Ιταλία τις τελευταίες δεκαετίες. Τι τον ξεχωρίζει όμως από άλλους εξπρεσιονιστές καλλιτέχνες;

Ο Wahba έχει μια εκπληκτική ικανότητα να ζωγραφίζει αυτό που είναι ορατό σε εμάς και αυτό που δεν θα δούμε πουθενά αλλού, παρά μόνο στους καμβάδες του. Το φως δεν προέρχεται από κάποια αναγνωρίσιμη πηγή από, όχι από τις ακτίνες του ήλιου, το φως του φεγγαριού ή τη λάμψη μιας λάμπας. Ο κόσμος των έργων του φαίνεται να υπάρχει εκτός χρόνου. Δεν μπορούμε καν να πούμε αν είναι νύχτα ή μέρα. Ανάλογη ασάφεια περιβάλλει και τις μορφές που τα κατοικούν. Δεν υπάρχει αίσθηση βαρύτητας. Είναι αδύνατο να γνωρίζουμε αν στέκονται ή ξαπλώνουν, αν επιπλέουν απομονωμένες ή επικοινωνούν. Υπάρχουν σε ένα περίεργο μεταφυσικό περιβάλλον. Θα μπορούσε να είναι μια καταδικασμένη υποβρύχια πόλη, ένα απόκοσμο στρατόπεδο φυλακών, μια άλλη – κοσμική καραντίνα. Μπορεί να θυμίζει εικόνες της Θείας Κωμωδίας του Δάντη: οι εντάσεις και το δέος του Καθαρτηρίου, η φωτιά της κόλασης και τα μαρτύρια της κόλασης. Ένα είναι σίγουρο, ότι δεν υπάρχει καμία αναλαμπή παραδείσου σε αυτά τα έργα.

Ο κόσμος του Wageeh Wahba δεν είναι μια παραμόρφωση ή μετάλλαξη του κόσμου μας, ένα φαινόμενο που θα μπορούσαμε να πούμε ότι ισχύει για τα έργα άλλων εξπρεσιονιστών καλλιτεχνών. Ο δικός του είναι ένας άλλος κόσμος εντελώς, ένας κόσμος που υπάρχει χωρίς να είναι ορατός. Εδώ ακριβώς παίζει ρόλο η ιδιοφυΐα του Wahba: μας απεικονίζει αυτό που δεν θα βλέπαμε ποτέ διαφορετικά. Επιπλέον, το κάνει τόσο πειστικά που μας τραβάει βαθιά στον κόσμο του και μας κάνει να τον βιώνουμε πιο αληθινά από την πραγματικότητα που μας περιβάλλει. Αυτή είναι η ουσία της τέχνης, ανεξαρτήτως σχολής, θεωρίας και τεχνοτροπίας.

Ahmed Abdel Moaty Hegazy

Εφημερίδα Al Ahram, 5.10.2011