Αμπουκίρ: Η ίδρυση και η παρακμή της ελληνικής κοινότητας (Photos)

Οι Έλληνες από την εποχή της μαζικής μετανάστευσής τους λόγω των συνθηκών που επικρατούσαν στη χώρα τους, διεσπάρησαν σε όλη την Αίγυπτο.

Η Αλεξάνδρεια ήταν η πρώτη πόλη που ιδρύθηκε ελληνική κοινότητα. Ένα από τα προάστιά της που έζησαν πολλοί Έλληνες ήταν και το απομεμακρυσμένο Αμπουκίρ που βρίσκεται ανατολικά της πόλης.

Πηγή φωτογραφίας: Lebnert & Landrock Bookshop

Η εγκατάσταση εκεί μεγάλου αριθμού Ελλήνων έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην ίδρυση της κοινότητας αλλά και στην ανάπτυξη της περιοχής. Οι σημαντικότερες επιχειρήσεις της πόλης ήταν ελληνικές. Τα παντοπωλεία, οι φούρνοι, το μοναδικό τότε γαλακτοπωλείο, το μεγαλύτερο ξενοδοχείο «New Victoria», καθώς και τα παραθαλάσσια κέντρα «Ζεφύριον» και «Majestic».

Η επαγγελματική δραστηριότητα της οικογένειας του Νικολάου Τσαπάρη από την Ήπειρο με το τουριστικό κέντρο «Ζεφύριον» και την επιτυχημένη του παρουσία στο χώρο του αιγυπτιακού τουρισμού βοήθησε ν’ αναπτυχθεί η πόλη, να εκσυγχρονιστεί η περιοχή και να προσελκυσθεί σημαντικός αριθμός Αιγυπτίων και ξένων. Εκείνο όμως που κυρίως και κατά βάση υπήρξε η αιτία της δημιουργίας ελληνικής κοινότητας ήταν η ανέγερση του Ιερού Ναού των Αγίων Κύρου και Ιωάννου στις αρχές του 20ου αι. Εκείνη την περίοδο ήταν ο μοναδικός ελληνορθόδοξος ναός της περιοχής.

Πηγή φωτογραφίας: Γιάννης Φουρτούνας

Το 1919 ο Πατριάρχης Φώτιος (1900 -1926) βλέποντας ότι δεν υπήρχε εκκλησία, που να εξυπηρετεί τους Αιγυπτιώτες του Αμπουκίρ κάλεσε τον ομογενή Πέτρο Ζούρο, ιδιοκτήτη του λοφίσκου και τον παρακάλεσε να παραχωρήσει ένα τεμάχιο γης προς ίδρυση ναού για τις πνευματικές ανάγκες τόσον του ιδίου του Πατριάρχου, όσον και των Ελλήνων που ζουν στην πόλη του Αμπουκίρ.

Ο αρχικός ναός ήταν πολύ μικρός όμως λίγο αργότερα ανεγέρθηκε μεγαλύτερος στο ίδιο σημείο. Ο ναός τελειοποιήθηκε κατά το 1936 με προσφορές των ομογενών της Αλεξάνδρειας, όπως αυτή του εργοστασιάρχη Δηλαβέρη.

Πηγή φωτογραφίας: Αρχείο Οικογένειας Νικολάου Ατζέμη.

Πολύ κοντά στο ναό, επί της οδού Μαχάτα ελ Αντίμα υπήρχε μία βίλα που ανήκε στον Τζανό. Ο τελευταίος είχε δανεισθεί από τον Κανισκέρη ένα σεβαστό ποσό που δεν μπορούσε να το επιστρέψει. Ο Κανισκέρης του κατέσχεσε τη βίλα και τη δώρισε το 1928 στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας. Την ίδια περίοδο, δηλαδή επί πατριαρχίας Μελετίου ανεγέρθηκε το καλαίσθητο Πατριαρχικό Οίκημα, στον περίβολο του οποίου υπήρχε η εκκλησία των αγίων Αναργύρων Κύρου και Ιωάννου και το οποίο χρησιμοποιείτο ως η θερινή κατοικία του εκάστοτε Πατριάρχη Αλεξανδρείας, έως της εποχής του Πατριάρχου Νικολάου ΣΤ’, οπότε και εκποιήθηκε.

Την εποχή του πολέμου το εκκλησάκι αυτό που ήταν σε μια ακτή της Αλεξάνδρειας έγινε το προσκυνητάρι του Αγώνος, καθώς οι αξιωματικοί του Ναυτικού, προτού ξεκινήσουν για τις επιχειρήσεις τους συνήθιζαν να πηγαίνουν και να προσεύχονται λίγο πριν το απόπλου των πλοίων. Ένας από τους συχνούς προσκυνητές υπήρξε και ο Ναύαρχος Καββαδίας, ο οποίος συνήθιζε να λέει ότι αυτό το εκκλησάκι ενσαρκώνει τη δύναμη της ελληνικής ψυχής.

Ο ναός εορτάζει την 31η Ιανουαρίου και προσέρχονται για να λειτουργηθούν κληρικοί και πιστοί από την Αλεξάνδρεια και το Κάιρο.

Η Ελληνική Κοινότητα του Αμπουκίρ ιδρύθηκε επί Πατριάρχου Μελετίου Μεταξάκη υπό την επωνυμία «Άγιοι Ανάργυροι» με την μορφή της Ελληνορθόδοξης Κοινότητας. Όλες οι Ελληνορθόδοξες Κοινότητες υπάγονταν στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, δεν είχαν νομική υπόσταση και σκοπός τους ήταν η ίδρυση ναού, η συντήρηση σχολείου, η δημιουργία νοσοκομείου, ως και η βοήθεια προς τους πτωχούς της Παροικίας. Τα γραφεία της στεγάζονταν στο ισόγειο του Πατριαρχικού Οικήματος του Αμπουκίρ, όπου λειτουργούσε και η «Δημοτική Σχολή» της Κοινότητας.

Μετά το 1937 στο περίβολο του Πατριαρχικού Οικήματος ανεγέρθηκε με δωρεές το κτήριο της Σχολής με 60 κατά μέσο όρο μαθητές. Ο αριθμός των μαθητών ήταν το 1934-1935 πενήντα δύο, ενώ κατά το τελευταίο σχολικό έτος 1952-1953 αριθμούσε μόνον έξι μαθητές. Ο Πρόεδρος και τα μέλη της Κοινοτικής Επιτροπής διορίζονταν από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας. Πρώτος πρόεδρος ήταν ο Νικόλας Λαζαρίδης, μετέπειτα ανέλαβε τα ηνία ο Λεωνίδας Φακατσέλης και ο Χρήστος Ναούμ, τον οποίο διαδέχθηκε ο Γεώργιος Ελευθεριάδης, υποδιευθυντής της Τράπεζας Αθηνών στην Αλεξάνδρεια. Το 1943 τον διαδέχθηκε ο Χαρίλαος Χαρίτος, που ήταν και ο τελευταίος Πρόεδρος της Κοινότητας του Αμπουκίρ. Το 1952 αποφασίστηκε το κλείσιμο της Ελληνικής Κοινότητας του Αμπουκίρ.

Το αφιέρωμα του Γιάννη Φουρτούνα δημοσιεύθηκε στο “Νέο Φως”, τη Δευτέρα 1 Οκτωβρίου 2018 (φύλλο 680).