Χρ. Παπαδόπουλος: «Τι θα ήμασταν χωρίς Χριστούγεννα;»

Την απάντηση είναι σίγουρο ότι την έχει ο καθένας μέσα του. Ας δούμε όμως πρώτα “Τι είναι τα Χριστούγεννα;”

Αν ρωτήσεις την google θα σου απαντήσει χωρίς περιττούς συναισθηματισμούς πως είναι σύνθετη λέξη της δημοτικής Χριστός + γέννα και είναι η ετήσια χριστιανική εορτή της γέννησης του Χριστού και κατ’ επέκταση το σύνολο των εορτών από εκείνη την ημέρα, τις 25 Δεκεμβρίου, μέχρι τα Θεοφάνεια (“Γιορτές των Χριστουγέννων”).

Γράφει ο Χρ. Παπαδόπουλος

Το χρονικό διάστημα που περικλείει τις γιορτές των Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς και Θεοφανείων, που  ονομάζεται στη λαογραφία και Δωδεκαήμερο. Υποστηρίζεται πως ο πληθυντικός, “τα Χριστούγεννα”, προέρχεται κατ’ αντιστοιχία προς την ονομασία των αρχαίων ελληνικών και ρωμαϊκών εορτών, π.χ τα Παναθήναια. Η επιλογή αυτή ως  ημέρα γέννησης του Χριστού έγινε περισσότερο από τρεις αιώνες μετά το επί γης πέρασμα Του, όταν ο Χριστιανισμός έγινε  πια η επίσημη θρησκεία της Βυζαντινής αυτοκρατορίας . Κάποιοι ισχυρίζονται ότι έχει να κάνει με το θερινό ηλιοστάσιο βασιζόμενοι υποθετικά και αποσπασματικά σε γεγονότα των Ευαγγελίων και άλλοι ότι είχε να κάνει με την προσπάθεια αντικατάστασης των παγανιστικών (μη χριστιανικών) γιορτών που τηρούνταν εκείνον τον καιρό. Με τον τρόπο αυτό επιβεβαιώθηκε η επικράτηση του χριστιανισμού ενάντια στις ειδωλολατρικές θεότητες, δίνοντας ένα εντελώς νέο, χριστιανικό περιεχόμενο στις γιορτές αυτές: ο Ήλιος της Δικαιοσύνης ήταν ο Χριστός. Με τον χρόνο επεκράτησε σε όλο τον χριστιανικό κόσμο να εορτάζονται 25 Δεκεμβρίου, εκτός της Αρμενικής Ορθόδοξης Εκκλησίας που συνεχίζει τον συνεορτασμό με τα Θεοφάνεια, στις 6 Ιανουαρίου. Η Κοπτική εκκλησία τα γιορτάζει κι αυτή 25 Δεκεμβρίου αλλά ακολουθεί το παλαιό ημερολόγιο (& Ιανουαρίου με το καινούργιο). Κάθε χώρα έχει τα ιδιαίτερα Χριστουγεννιάτικα έθιμά της. Η ημέρα των Χριστουγέννων είναι η μόνη κοινή επίσημη αργία σε όλα τα λιμάνια του κόσμου. Το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο που στολίστηκε στην Ελλάδα ήταν στα ανάκτορα από τον βασιλιά Όθωνα. Πιο παραδοσιακό για τους Έλληνες ήταν το στόλισμα ενος μικρού καραβιού, συνήθεια που έχει σχέση με την ενασχόληση των Ελλήνων με τη θάλασσα αλλά και παράλληλα εκκλησιαστική αναφορά αφού η Εκκλησία συχνά συμβολίζεται με πλοίο.

Και φτάνουν αυτές οι πληροφορίες για να καταλάβει κάποιος τι θα ήμασταν χωρίς Χριστούγεννα; Σίγουρα όχι. Γιατί τα Χριστούγεννα δεν είναι μόνο εγκυκλοπαιδικές πληροφορίες, δεν είναι μόνο θρησκευτική γιορτή, δεν είναι μόνο διακοπές, αλλά ένα άθροισμα πολλών και διαφορετικών διαστάσεων, ένα διαρκές εικονικό εισιτήριο για ταξίδι σε όλα τα προηγούμενα Χριστούγεννα των αναμνήσεων και των βιωμάτων μας, μια γιορτή μνήμης και άδολης αγάπης. Ένα ετήσιο συμβολικό ταξίδι επιστροφής στα παιδικά μας χρόνια, στην πρώτη μας πατρίδα, με τους δικούς του συμβολισμούς, εκεί στο τέλος κάθε χρονιάς, στην εποχή των απολογισμών, η γέννηση ενός παιδιού αναγεννάει την ελπίδα για τον καινούργιο χρόνο.

Τα υλικά που φτιάχνουν διαχρονικά τη “μαγεία των Χριστουγέννων”, είναι η ανάγκη μας για επιστροφή στην αθωότητα, στην εμπιστοσύνη, στην αγάπη, να  γινόταν να βρεθούμε με όλους αυτούς που αγαπήσαμε και αγαπάμε γύρω από ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο, όλοι μαζί γύρω από ένα χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Δεν έχει σημασία αν το δέντρο που θυμάται ο καθένας μας είναι διαφορετικό, μικρό πλαστικό και φτηνό ή λαμπερό, χιλιοστολισμένο, αληθινό έλατο.

Δεν έχει σημασία αν στο τραπέζι μας έχει ένα πιάτο φαΐ, όσο πιο γιορτινό επιτρέπουν οι συνθήκες μας, με ένα κομματάκι κρέας  στην άκρη και λίγο χύμα κρασί απλώς ή μια γεμιστή γαλοπούλα, με πλήθος συνοδευτικών, γλυκών και σαμπάνιες. Αυτό που μετράει είναι με ποιόν το μοιραστήκαμε, με ποιον το μοιραζόμαστε. Κατά ένα περίεργο τρόπο τα Χριστούγεννα, ξαναγεννιέται μέσα μας μαζί με το Χριστό και το μικρό παιδί που ήμασταν κάποτε. Κάθε Χριστούγεννα είναι μια γέφυρα που μας ενώνει με τους άλλους και με τον ίδιο μας, το βαθύτερο εαυτό. Όλη η ζωή μας, χρόνια -νησιά ενωμένα με χριστουγεννιάτικες γέφυρες.

Είναι στο χέρι μας να τα γιορτάζουμε μόνο στο τέλος του χρόνου ή να τα γιορτάζουμε καθημερινά. Κάθε φορά που προσφέρουμε την έγνοια μας σε όποιον την χρειάζεται είναι Χριστούγεννα. Στον συγγενή, στον φίλο, στο συνάνθρωπο, στο φτωχό, στον ξένο, στον διαφορετικό, στον πρόσφυγα. Κι είναι αλήθεια ότι όσο μεγαλώνουμε, αυτά που πραγματικά κι εμείς θα θέλαμε για τα Χριστούγεννα, δεν μπορούν να αγοραστούν, όσα χρήματα και να διαθέτουμε.

Τι θα ήμασταν χωρίς Χριστούγεννα λοιπόν; Σκοτεινοί, κουρασμένοι και γερασμένοι πριν την ώρα μας. Τα Χριστούγεννα η γέννα είναι και δική μας αναγέννηση. Μαζί με τις αναμνήσεις μας αναγεννούμε κι εμείς τους μεγάλους απόντες μας.

Σε πολλούς οι γιορτές και ειδικά αυτές οι χριστουγεννιάτικες, προκαλούν θλίψη. Κι ίσως έχουν ένα κομμάτι δίκιο γιατί πραγματικά “Δεν υπάρχει τίποτε πιο θλιβερό σ’ αυτόν τον κόσμο, από το να ξυπνάς τα το πρωί των Χριστουγέννων και να μην είσαι παιδί*.”

***Ο Χρίστος Γ. Παπαδόπουλος είναι δάσκαλος, στιχουργός, ποιητής, συγγραφέας και Διευθυντής του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου. Το τελευταίο του βιβλίο -cd  με τίτλο “Κέντρο περίθαλψης άγριων ζωών”, με στίχους δικούς του και μουσική του Ζαχαρία Καρούνη κι ερμηνευτές τον συνθέτη, την Ηρώ Σαϊα, τον Χρήστο Γεροντίδη και την μοναδική Γιώτα Γιάννα , κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Οδός Πανός με 14 έργα του ζωγράφου Ντίνου Πετράτου.