To καϊρινό «Φως» και η 25η Μαρτίου 1935: Μία εικόνα, 350 λέξεις

Τη Δευτέρα 25 Μαρτίου του 1935, το καϊρινό «Φως» κυκλοφόρησε με ένα εντυπωσιακό ζωγραφικό έργο στην πρώτη σελίδα του. Απεικόνιζε την Αρχαία Ελλάδα σαν ρωμαλέο πολεμιστή καθώς εναποθέτει ένα κλαδί δάφνης σε αναμνηστική πινακίδα της Επανάστασης. Ερευνώντας στο Αρχείο της Κοινότητας το 2017, βρέθηκα μπροστά σ’ αυτό φύλλο που με ξάφνιασε ευχάριστα. Όχι μόνο για το μεγάλο μέγεθος της εικόνας, αλλά γιατί περιλάμβανε καθιερωμένα σύμβολα του ένδοξου μακρινού παρελθόντος και, επιπλέον, ήταν τυπωμένη σε τριχρωμία -σπάνιο φαινόμενο για τον ημερήσιο τύπο εκείνα τα χρόνια. Το φωτογράφισα και συνέχισα την έρευνα.

Γράφει η Δημοσιογράφος Μαρία Αδαμαντίδου

Με αφορμή την κυκλοφορία του «Νέου Φωτός» την εβδομάδα της εθνικής γιορτής 200 χρόνια μετά την Επανάσταση, είχα την ευκαιρία να κοιτάξω το πρωτοσέλιδο με περισσότερη προσοχή. Στα αριστερά του έργου (που δυστυχώς έχει δυσανάγνωστη υπογραφή) βρίσκεται μονόστηλο άρθρο με τίτλο «Ο Ελληνισμός εθαυματούργησεν». Άλλο μονόστηλο, δεξιά, ξεκινά με τη φράση: «Η μετ’ επιμονής επιδιωχθείσα υπό του ιδίου κυρίου Μεταξά αποχώρησίς του εκ της κυβερνήσεως, εφάνη προς στιγμήν ότι θα εδημιούργη σοβαρότερον πλήγμα εις την αντιβενιζελικήν παράταξιν συνεπεία των εξαιρετικώς ανωμάλων περιστάσεων τας οποίας διερχόμεθα…..» Ωπ, φρένο! Μα, βέβαια… Ελλάδα: το 1932 πτώχευση, το 1933 κίνημα και κίνημα ξανά την 1η Μαρτίου 1935 από τη βενιζελική παράταξη για να αποτρέψει την επιστροφή στη βασιλευόμενη δημοκρατία. Η απέναντι πλευρά θέλει το αντίθετο. Το κίνημα καταστέλλεται στο πι και φι, ο Βενιζέλος φεύγει και εγκαθίσταται για πάντα στο Παρίσι ενώ στην Ελλάδα πρωθυπουργός είναι ο Παναγής Τσαλδάρης, ο Γεώργιος Κονδύλης υπουργός Στρατιωτικών και ο Ιωάννης Μεταξάς υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου.

Η δίκη των στασιαστών είχε ξεκινήσει στις 18 Μαρτίου, μία εβδομάδα πριν κυκλοφορήσει το εορταστικό «Φως» και η εφημερίδα δείχνει να πανηγυρίζει διπλά: για την επανάσταση του 1821 και για την επικράτηση της κυβερνητικής παράταξης τον Μάρτιο του 1935. Δεν είναι περίεργο, το «Φως» του Ι. Πολίτη εξέφραζε γενικά συντηρητικές θέσεις. Για εμάς σήμερα, ογδόντα έξι χρόνια μετά, οι πολιτικές συνδηλώσεις του ζωγραφικού έργου έχουν χάσει πια την ισχύ της επικαιρότητας, η εικόνα όμως κρατάει τη γοητεία της αν τη δει κανείς απλά, σε πρώτο επίπεδο, σαν τεκμήριο και δείγμα του ρομαντικού πατριωτισμού με τον οποίο βλέπαμε οι Αιγυπτιώτες την ελληνική πατρίδα.

*Επετειακά τεύχη της εφημ. «ΦΩΣ» από το Αρχείο της Ε.Κ.Κ – Η αναδημοσίευση επιτρέπεται μόνο κατόπιν αδείας.