Αιγυπτιώτες εφοπλιστές Κ. & Μ. Ξυδιάς κάτοχοι του πρώτου Ελληνικού τάνκερ

   Στην φωτογραφία εικονίζεται το εσωτερικό του ιδιαίτερου γραφείου του Κωστή Ξυδιά

Συνηθίζεται να λέγεται πως ο πρώτος Έλληνας εφοπλιστής που επιδόθηκε σε επιχείρηση πετρελαιοφόρων σκαφών ήταν ο Αριστοτέλης Ωνάσης, το πρώτο τάνκερ του οποίου υπό την ονομασία ¨ΑΡΙΣΤΟΝ¨ (15.000 τόνων) καθελκύστηκε το 1938.

Κι όμως, η ελληνική εμπορική ναυτική ιστορία είναι διαφορετική, αφού οι πρώτοι Έλληνες εφοπλιστές που επιδόθηκαν σε τέτοια επιχείρηση ήταν ο εγκατεστημένος στην Αίγυπτο Οίκος Κωνσταντίνου Ξυδιά & Υιού (Μιχαήλ). Αυτοί το 1927 αγόρασαν το τάνκερ ¨ΠΑΡΑΓΟΥΑΗ¨ (4.000 τόνων), το πρώτο δηλαδή ελληνικό τάνκερ που ύψωσε την ελληνική σημαία. Συνιδιοκτήτης του κατά το 1/3 ήταν ο στην Αίγυπτο γνωστός ελληνικός ναυτικός Οίκος Παραμυθιώτη & Βουγιουκλή. Η τύχη όμως δεν βοήθησε να συνεχιστεί αυτή η πρωτοβουλία, αφού το σκάφος με ρότα προς την Ισπανία και με καπετάνιο τον Νικόλαο Κάτουλα βρέθηκε σε κυκλώνα και ναυάγησε κοντά στις αμερικανικές ακτές με απώλεια και μέρους του πληρώματος του.

Οι Κ. & Μ. Ξυδιάς ήταν περί το 1920 ιδρυτές και της πρώτης υπό αιγυπτιακή σημαία ατμοπλοϊκής εταιρίας με την επωνυμία National Navigation of Egypt (Εθνική Ατμοπλοΐα Αιγύπτου) με έδρα την Αλεξάνδρεια, μια ανώνυμη εταιρία στην οποία ήταν διευθύνοντες σύμβουλοι, ενώ πρώτοι ύψωσαν την αιγυπτιακή σημαία επί μεγάλων ποντοπόρων σκαφών όπως τα α/π ¨ΘΕΜΙΣ¨, ¨ΚΩΣΤΗΣ¨, ¨ΣΤΕΛΛΑ¨, κ.ά., καθώς και του μεγάλου επιβατικού θαλαμηγού ¨ΑΙΓΥΠΤΟΣ¨, το οποίο το 1922 εκτελούσε τακτικό δρομολόγιο μεταξύ Αλεξάνδρειας, Πειραιά, Κωνσταντινούπολης.

Αξίζει επίσης να αναφερθεί πως το α/π ¨ΚΩΣΤΗΣ¨ (6.000 τόνων), συνιδιοκτησία του εν Ελλάδι Οίκου Χανδρή και του Μιχαήλ Ξυδιά, βρισκόμενο εν πλω κατά την πρώτη ημέρα της κηρύξεως του Β΄ π.π., ήταν και το πρώτο ελληνικό σκάφος που απωλέστηκε, αφού προσέκρουσε παρά τις γερμανικές ακτές σε άγνωστη μέχρι τότε μαγνητική γερμανική νάρκη.

Ο εκ Μικράς Ασίας Κωνσταντίνος Ξυδιάς περιγράφεται το 1922 από τον Ι. Σουλτανάκη ως ¨ο άνθρωπος της ημέρας, του οποίου ο αστερισμός φωσφορίζει εις την χορείαν των ομογενών εμπόρων¨. Κατά τον Α΄π.π. είχε διοριστεί Αντιπρόσωπος των Στρατιωτικών Μεταφορών της Ελληνικής Κυβέρνησης, ενώ είχε διατελέσει Σύμβουλος της Ελληνικής Λέσχης Πορτ-Σάιτ. Την εποχή εκείνη ο Εμπορικός Οίκος Costi Xydia & Son θεωρούταν το καλύτερο ελληνικό εμπορικό γραφείο. Είχε ιδρυθεί το 1860 υπό την επωνυμία ¨Κωστής Ξυδιάς¨. Αρχικά προοριζόταν στην εισαγωγή και εξαγωγή ειδών πολυτελείας Ιαπωνικών Κινεζικών, κτλ. Από το 1916 επεξέτεινε τις εργασίες του και σε διάστημα έξι ετών έφτασε να θεωρείται από τα σοβαρότερα εμπορικά γραφεία. Στα 1922 είχε τμήμα Ναυτικό και Εφοπλιστικό, έχοντας στην κατοχή του τα ατμόπλοια ¨Saratov¨, ¨Θέμις¨, ¨Μαριέττα¨, ¨Inkerman ex Dion. Vallianatos¨. Επίσης είχε : Τμήμα Εμπορικό Εισαγωγής και Εξαγωγής αλεύρων, ζάχαρης, ρυζιού, κτλ. Τμήμα Ασφαλιστικό, αντιπροσωπεύοντας σε Αίγυπτο, Σουδάν, Παλαιστίνη, Συρία και Κύπρο την ασφαλιστική εταιρία ¨Φοίνιξ¨ της Βιέννης (Ζωής και Ναυτιλίας), καθώς και τιςWestern Australian Co Ltd (London), La Cubana (Accidents Maritime), Friedrich Wilhelm, Berlin, κ.ά. Τμήμα Διαμετακομιστικό (εκτελωνίσεις, μεταφορτώσεις, κτλ.). Τμήμα Χονδρικής Προμηθείας Γαιανθράκων. Τέλος, είχε στην ιδιοκτησία του και Μηχανικό Σαπωνοποιείο. Τα κεντρικά γραφεία βρίσκονταν στην Αλεξάνδρεια, ενώ διέθετε υποκαταστήματα σε Πορτ-Σάιτ, Κάιρο, Κωνσταντινούπολη και πρακτορεία σε Συρία, Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Σμύρνη, Γιάφα, Χάιφα, Βηρυτό και Λονδίνο.

Ο Μιχαήλ Κ. Ξυδιάς, που ανέπτυξε τις ναυτιλιακές εργασίες του πατέρα του στο Πορτ-Σάιτ ήταν Μέγας Ευεργέτης της εκεί Ελληνικής Κοινότητας, αφού όχι μόνο με ιδιαίτερη σεμνότητα βοηθούσε πολλές φτωχές οικογένειες, αλλά με εντολή του δίνονταν δωρεάν στις αρχές κάθε έτους στους φτωχούς μαθητές των κοινοτικών σχολείων όλα τα σχολικά βιβλία, καθώς και παπούτσια και ρουχισμός τα Χριστούγεννα και το Πάσχα. Και μάλιστα συνέχιζε να το πράττει κι όταν πλέον δεν διέμενε στην πόλη. Για την κοινωνική του αυτή δράση το Νοέμβριο του 1955 η Ελληνική Κυβέρνηση του απένειμε το Χρυσό Σταυρό του Φοίνικα.

Τα φιλάνθρωπα αισθήματα του δεν τον εγκατέλειψαν μέχρι τέλους, αφού με τη διαθήκη του άφησε μία πολυκατοικία στην οδό Αβεντήρη πίσω από το ¨Χίλτον¨ και μία άλλη στην οδό Αλκιβιάδου-Μακεδονίας για την ίδρυση ενός ιδρύματος, στο οποίο και δόθηκε το όνομα του, και σύμφωνα με την επιθυμία του από τα εισοδήματα αυτών των πολυκατοικιών – που στα 1977 υπολογίζονταν σε 50.000 δρχ. το μήνα – να βοηθούνται οι επαναπατριζόμενοι άποροι από την Αίγυπτο.

Ας σημειωθεί πως και ο γιος του Κωνσταντίνος Ξυδιάς, επί δεκαετίες στενός συνεργάτης του Προέδρου του Ομίλου ¨Αντέννα¨ Μ. Κυριακού, είναι Μεγάλος Ευεργέτης του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων, προσφέροντας, μεταξύ άλλων, υποτροφίες σε σπουδαστές Αιγυπτιώτες.

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

Πηγές : ¨Ενημερωτικό Δελτίο Σ.Α.Ε.¨, Αθήνα 7-8/1977 – ¨Ταχυδρόμος¨, Αλεξάνδρεια 5/11/1955, 6/6/1958 – Ι. Σουλτανάκης ¨Το Λεύκωμα των Παρισθμίων Πόλεων¨, Λειψία 1922, σ.σ. 152-153

Εξωτερική πρόσοψη των γραφείων του Οίκου Κ. Ξυδιά & Υιού – Πορτ-Σάιτ 1922