Πώς πήρε το όνομά της και τι γιορτάζουμε την Καθαρά Δευτέρα

Η Καθαρά Δευτέρα συμβολίζει την καθαρότητα ή την αγνότητα, αν προτιμάτε, καθώς είναι η πρώτη ημέρα της Σαρακοστής, δηλαδή, της μεγάλης νηστείας του Πάσχα που διαρκεί 40 ημέρες, όσες και οι ημέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.
Η Καθαρά Δευτέρα είναι κινητή γιορτή, η οποία εξαρτάται από την ημερομηνία του Πάσχα, συγκεκριμένα πέφτει κάθε χρόνο στο ξεκίνημα της 7ης εβδομάδας, δηλαδή, 48 ημέρες πριν το Ορθόδοξο Πάσχα και, βεβαίως, πάντοτε ημέρα Δευτέρα.
Ενδεικτικά, φέτος η Καθαρά Δευτέρα πέφτει στις 19 Φεβρουαρίου 2018 ενώ, αντίστοιχα, για το 2019 η Καθαρά Δευτέρα θα γιορτασθεί στις 11 Μαρτίου 2019.

Από πού πήρε το όνομά της η Καθαρά Δευτέρα
Η Καθαρά Δευτέρα ονομάσθηκε έτσι γιατί καλούμαστε να αφήσουμε πίσω μας όλες τις αμαρτωλές συνήθειες και κραιπάλες, συμπεριλαμβανομένων και των αρτύσιμων, δηλαδή των μη νηστίσιμων φαγητών, καθαρίζοντας με τον τρόπο αυτό την ψυχή και το σώμα μας.
Έτσι κι αλλιώς η νηστεία έχει ήδη ξεκινήσει “μερικώς” μια εβδομάδα πριν, καθώς όλη την προηγούμενη εβδομάδα δεν τρώμε κρέας.
Συγκεκριμένα, η προ-προηγούμενη Κυριακή “της Απόκρεω” (από κει πήραν το όνομα τους οι Απόκριες) είναι, σύμφωνα με την Ορθόδοξη παράδοση, η τελευταία ημέρα που τρώμε κρέας.
Επίσης, η Κυριακή πριν την Καθαρά Δευτέρα ονομάζεται “της Τυροφάγου” επειδή είναι η τελευταία ημέρα που τρώμε
γαλακτοκομικά.
Εκτός, όμως, από την Χριστιανική σημασία της, η Καθαρά Δευτέρα είναι για πολλούς το τέλος της Αποκριάς, καθώς εκείνη την ημέρα πέφτει η αυλαία για τις αποκριάτικές εορταστικές εκδηλώσεις που ξεκίνησαν την Τσικνοπέμπτη.
Ο εορτασμός της Καθαράς Δευτέρας στην ύπαιθρο είναι γνωστός και ως “Κούλουμα” , όπου πολλοί Δήμοι μάλιστα διοργανώνουν εκδηλώσεις με συναυλίες ή άλλες δραστηριότητες και προσφέρουν δωρεάν διάφορα σαρακοστιανά.
Ωστόσο, αν και η λέξη “Κούλουμα” χρησιμοποιείται, σχεδόν, σε ολόκληρη την Ελλάδα η προέλευση(της λέξης) δεν είναι ξεκάθαρη, αφού σύμφωνα με μία άποψη ο όρος είναι αθηναϊκός και προέρχεται από τους Στύλους (κολώνες) του Ολυμπίου Διός, για τους οποίους οι Αθηναίοι χρησιμοποιούσαν την λατινική λέξη columna.

Τι τρώμε την Καθαρά Δευτέρα
Αν, και όπως είπαμε πιο πάνω, την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή (ή κατ’ άλλους Τεσσαρακοστή) και η μεγάλη νηστεία του Πάσχα, το μενού της ημέρας κάθε άλλο παρά φτωχό είναι. Πρώτη και καλύτερη η Λαγάνα η οποία είναι ένα είδος άζυμου ψωμιού που φτιάχνεται χωρίς προζύμι ή μαγιά μάλιστα έχει χαρακτηριστικό πλατύ σχήμα, για να ψήνεται εύκολα και την συναντάμε “διακοσμημένη” άλλοτε σκέτη, τις περισσότερες φορές με σουσάμι και τα τελευταία χρόνια με καρύδια ακόμα και με πράσινες ελιές.
Στο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας φυσικά υπάρχει ο αγαπημένος όλων των ηλικιών (και υγιεινός) σουσαμένιος Χαλβάς, ταραμάς, ελιές, λαχανικά κάθε λογής, και τουρσιά (πίκλες) όλων των ειδών.
Οι μερακλήδες, συνήθως, το ρίχνουν στα θαλασσινά (καλαμάρια, χταπόδια, σουπιές) αλλά και τα όστρακα (μύδια, στρείδια κ.λ.π.) ενώ οι παραδοσιακοί προτιμούν το εθνικό μας φαγητό, δηλαδή, μια νοστιμότατη φασολάδα.

Το πέταγμα του χαρταετού
Όπως και να γιορτάσει κάποιος την Καθαρά Δευτέρα, ότι κι αν επιλέξει να βάλει στο τραπέζι του, η ημέρα απαιτεί (αν το επιτρέπει και ο καιρός φυσικά) το παραδοσιακό πέταγμα του χαρταετού.
Εκτός από ένα πολύ ωραίο έθιμο, καθώς γεμίζουν οι ουρανοί με φανταχτερά χρώματα και περίτεχνα σχέδια, είναι μια πρώτη τάξης ευκαιρία να ξεμουδιάσουμε λίγο από την καθιστική ζωή που κάνουμε οι περισσότεροι και να χαρούμε λίγο την φύση και την εξοχή.
Και αν δε θέλουμε να αγοράσουμε έτοιμο χαρταετό, μπορούμε να πρωτοτυπήσουμε, να φτιάξουμε τον δικό μας εύκολα και γρήγορα, αρκεί να έχετε φαντασία και, κυρίως, καλή διάθεση!
Καλή Σαρακοστή!