Ο Σπυρίδων Θ. Καμαλάκης γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 1939. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Αλεξανδρείας και αργότερα συνέχισε τις σπουδές του στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Βανκούβερ του Καναδά. Κατέχει τα πτυχία της Φαρμακευτικής – Χημείας στις ειδικότητες Χημικού Φαρμάκων PhD., Οικονομικών και Εργατικής Ψυχολογίας.

Συνέντευξη στην Πέρσα Κουμούτση και στο fractalart.gr

Είναι Καθηγητής επί τιμή του Ρωσικού Κρατικού Παιδαγωγικού Πανεπιστημίου του Νίζνυ Νόβγκοροντ. Ομιλεί, εκτός από την ελληνική, την αραβική, αγγλική, γαλλική και τουρκική γλώσσα. Είναι επιχειρηματίας, πρόεδρος του Ιδρύματος Παιδαγωγικών Μελετών και Εφαρμογών, Πρόεδρος από το 1993 του Συνδέσμου Ελληνο-Αραβικής Φιλίας με σημαντικές πρωτοβουλίες για τη σύσφιξη φιλικών πολιτιστικών και εμπορικών σχέσεων Ελλάδος και Αιγύπτου. Mέλος του Δ.Σ τω Φίλων της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας και Πρόεδρος πολλών φιλανθρωπικών σωματείων με μεγάλη φιλανθρωπική δράση.

Τον συναντήσαμε και είχε την καλοσύνη να μας μιλήσει για το έργο του και να απαντήσει στις ερωτήσεις μας σχετικά με τις δράσεις του.

-Διατελείτε Πρόεδρος του εμβληματικού συλλόγου Ελληνοαιγυπτιακής φιλίας. Μιλήστε μας λίγο για το έργο του συλλόγου σας, πότε ιδρύθηκε, σε τι αποσκοπεί και ποιες οι δράσεις του; 

Ο Σύλλογος Ελληνοαιγυπτιακής Φιλίας ιδρύθηκε περί τα τέλη της δεκαετίας του 1980 με σκοπό κατ’  αρχήν την πραγμάτωση της συνείδησης της ιστορικότητας και της αμοιβαιότητας των καλών σχέσεων μεταξύ των λαών της Ελλάδος και της Αιγύπτου. Σε άμεση συνάφεια με αυτή και την πρόοδο της καλλιέργειάς τους για την αποτελεσματικότητα των πολιτιστικών και εμπορικών σχέσεων μεταξύ των δύο κρατών και λαών, την οργάνωση συνεδρίων και εκδηλώσεων που θα τονώνουν τις σχέσεις αυτές και θα ενισχύσουν αμοιβαία τους σχετικούς θεσμούς. Παραλλήλως και την προβολή προσωπικοτήτων και γεγονότων που συμβάλλουν ή συνέβαλαν προς τον σκοπό αυτό.

–Είστε επίσης μέλος του Δ Σ και από τα ιδρυτικά μέλη των Φίλων της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, ένα ιστορικό Σωματείο με επίσης σημαντική δράση, ποια ήταν η ως σήμερα-προ Κορωνοϊού, εννοείται- δράση και το έργο του Σωματείου;

Το 1993 ιδρύθηκε ο σύλλογος «Οι Φίλοι της Βιβλιοθήκης της Αλεξανδρείας», ο οποίος δραστηριοποιείται εντός και εκτός Ελλάδος, εστιάζοντας στην παρουσία της Ελλάδος στη Νέα Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας στην Αίγυπτο.

Οι Φίλοι της Βιβλιοθήκης της Αλεξανδρείας για την Ελλάδα έχουμε κατ’  αρχάς αναλάβει την προσπάθεια ενημέρωσης και προβολής της ιδέας, της αποστολής και της σημασίας για τον πολιτισμένο κόσμο της σύγχρονης Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας ιδιαίτερα μάλιστα των ελληνικών Αρχών, των επιστημόνων, των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και ευρύτερα του ελληνικού λαού.

Εμείς, λοιπόν, Οι Φίλοι της Βιβλιοθήκης της Αλεξανδρείας για την Ελλάδα επιδιώκουμε, σε καιρούς χαλεπούς και απνευμάτιστους, με τη συνεχή οργάνωση ομιλιών, συνεδρίων και εκδόσεων των Πρακτικών των δραστηριοτήτων μας αυτών,  με εκθέσεις και δωρεές σπανίων ελληνικών βιβλίων στην Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας, με τακτικές επαφές με τα ανά τον κόσμο πολυάριθμα αδελφά σωματεία των «Φίλων της Βιβλιοθήκης της Αλεξανδρείας», φροντίζουμε για την οικονομική ενίσχυση από το Ελληνικό Κράτος και άλλους φορείς προς πλουτισμό της σύγχρονης Βιβλιοθήκης και αποσκοπούμε στην διεύρυνση της ελληνικής συμμετοχής ώστε να φθάσει σε ανάλογο μεγαλείο και πνευματική ακτινοβολία, αντίστοιχη με τον αρχαίο οργανισμό.

Ταυτόχρονα και παραλλήλως αποσκοπούμε στην ανάδειξη της αέναης και μοναδικής στην Ιστορία της Οικουμένης προσφοράς του Ελληνισμού μέσω της περίφημης αρχαίας Βιβλιοθήκης του θρύλου και της Ιστορίας, την ανάδειξη του ελληνικού πνεύματος αλλά και την αξία των καλών σχέσεων των χωρών της Ελλάδος και της Αιγύπτου, οι ρίζες των οποίων φθάνουν τα βάθη της Προϊστορίας και συνεχίζονται και σήμερα και για τις οποίες εργαζόμαστε με συνέπεια για τη συνέχισή τους. Χαρακτηριστική είναι η διοργάνωση συνεδρίου με θέμα  «Η συμβολή του αραβικού κόσμου στη διάδοση των ελληνικών γραμμάτων και επιστημών».  Προβάλλουμε επίσης μορφές του Ελληνισμού, τόσο του παρελθόντος όσο και του παρόντος, οι οποίες με την βιωτή και το έργο τους συνετέλεσαν καθ’  οιονδήποτε τρόπο στον σκοπό αυτόν.

-Παράλληλα με αυτές τις τόσο ενδιαφέρουσες δράσεις, είστε ένας εξαιρετικά παραγωγικός συγγραφέας και λογοτέχνης που με το έργο σας αναδείξατε τον Αιγυπτιώτη Ελληνισμό, με έμφαση στο Πατριαρχείο της Αλεξάνδρειας. Ποιο είναι το έργο του Πατριαρχείου σήμερα, δεδομένου ότι ο Ελληνισμός στα δυο μεγάλα αστικά κέντρα παρουσιάζει έντονη φθίνουσα πορεία;   

Στο κομμάτι αυτό της γης, οι πληθυσμοί του οποίου από αιώνες πολλούς  υφίσταντο την εκμετάλλευση των ισχυρών του χρήματος εξ αιτίας του απεριόριστου, θα έλεγε κάποιος, φυσικού του πλούτου του, το Πατριαρχείο που ίδρυσε ο Ευαγγελιστής Μάρκος σε μια γωνιά του, γωνιά σημαδεμένη από το πέρασμα και το χέρι ενός μεγάλου Έλληνα, του Μεγάλου Αλεξάνδρου, συνεχίζει να δίνει το μήνυμα της δύναμης του Σταυρού του Ιησού Χριστού και αναλίσκεται με ενθουσιασμό και αγάπη στην σωτηρία και τον φωτισμό  ολοένα και περισσοτέρων Αφρικανών.

Στην πόλη αυτή, της οποίας η τόσο σημαντική προσφορά και επίδραση στον πνευματικό πολιτισμό είναι πάντοτε αισθητή, το πνεύμα και ο πολιτισμός υπηρετούνται σήμερα, αποκλειστικά σχεδόν εκεί, από το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο, στο οποίο προστρέχουν και κληρικοί και λαϊκοί από την Ελλάδα και την Κύπρο για να ενισχύσουν το έργο του.

Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής συμπαραστέκεται στους δοκιμαζόμενους αυτούς ανθρώπους, που γεύτηκαν επί αιώνες «την άδοξον δόξαν των ανθρώπων»,  χωρίς να τους ζητεί αντάλλαγμα, χωρίς να τους στερεί την ελευθερία τους. Αντίθετα προστρέχει και δίνει νερό στους διψασμένους, τροφή στους πεινασμένους, γιατροπορεύει τους ασθενείς που περιμένουν κάποιο Σαμαρείτη να τους δώσει το χέρι της σωτηρίας, γιατί υπάρχουν πολλά εκατομμύρια άνθρωποι στην Αφρική που στερούνται σήμερα, στον 21^ο αιώνα, ακόμη και τα αυτονόητα. Και παράλληλα χτίζει εκκλησίες, σχολεία, νοσοκομεία, ακόμη και εργοστάσια, προκειμένου να συμβάλει στην καλυτέρευση των συνθηκών της διαβίωσής τους. Το έργο που παράγεται στην Αφρική από την Ορθόδοξη Εκκλησία είναι τεράστιο και συνεχώς επεκτείνεται, παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες που υπάρχουν στις αχανείς εκτάσεις της και που επιτείνονται από τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούν ανά τον κόσμο.

Το Πατριαρχείο φέρει, όπως έχει γραφεί: «την παράδοση της γονιμοποιήσεως του σπερματικού λόγου με τον λόγο του Θεού, τη συνάντηση του ελληνιστικού φιλοσοφικού λόγου με τον χριστιανικό, αλλά και των ισχυρών δεσμών με τη γλώσσα της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης και τη γένεση και διαμόρφωση της χριστιανικής σκέψης και παράδοσης. Τούτη την παράδοση συνεχίζει και διασώζει και αγιοπνευματικώς μεταλαμπαδεύει το Πα-τριαρχείο Αλεξανδρείας σήμερα στον ευρύτερο χώρο της Αφρικής, ως φυσικός κληρονόμος της αλεξανδρινής διάνοιας και της αλεξανδρινής σκέψης».

Κατάπληξη και θαυμασμός, συγκίνηση και δέος, μάθημα υπομονής και επιμονής καταλαμβάνει εκείνον που θα εγκύψει στο τεράστιο αυτό θέμα,  το οποίο πολύ λίγοι το γνωρίζουν, αφού όσοι εργάζονται εκεί δεν ενδιαφέρονται γι’ αυτούς που αποκαλούνται «πολιτισμένοι» αλλά για εκείνους που ενδιαφέρονται στην Αφρική να αφουγκρασθούν τον λόγο του Θεού και να τον ενστερνισθούν. Όσο και αν κάποιοι αριθμοί ευδοκιμούν ο ιδρώτας και ο κάματος των Ιεραποστόλων της Αφρικής δεν μπορεί να περιορισθεί σε σελίδες και καταστάσεις λογιστικές. Μόνο με της ψυχής τα μάτια μπορεί να θαυμαστεί και αυτό με πολλή προσπάθεια.

-Το τελευταίο σας πόνημα, που ομολογώ διάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον, εστιάζει στη βιωματική εμπειρία, είναι δηλαδή ένα αυτό-αναφορικό βιβλίο, αλλά με πολλές παράπλευρες θεματικές και ιστορικές αναφορές. Θα θέλατε να μας κάνετε μια σύντομη αναφορά στις θεματικές πτυχές του. 

Είναι γεγονός, ότι όταν αποφάσισα να γράψω το βιβλίο μου Διηγήσεις από το χθες δεν μπορούσα να φανταστώ ούτε την έκταση ούτε τα πρόσωπα και τα γεγονότα που επρόκειτο να συμπεριλάβω. Όπως έγραφα στον πρόλογο ο τόπος μου είναι η Ανατολή την οποία γενιές και γενιές των προγόνων μου βάδισαν, κατοίκησαν, πότισαν με τον ιδρώτα τους τα χώματά της, έζησαν και πρόκοψαν και μάτωσαν κι άφησαν το όνομά τους στις Δέλτους της Ιστορίας της. Της καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολῆς. Έχει σημασία τούτος ο προσδιορισμός! Σημαίνει τη μεριά του κόσμου που έπλασε ο Θεός πέρα από το Αιγαίο, στη Μικρασία, στον Πόντο, στον Καύκασο, ώς πέρα στο Αραράτ, κι ακόμη πιο πέρα, όπου έφτασαν  και απλώθηκαν κι  άφησαν τα ίχνη των βημάτων τους μέσα από την Αγία Γραφή, την Ελληνική Μυθολογία, τα Έπη του Ομήρου, τις παραδόσεις που καταγράφηκαν αργότερα από ιστορικούς και ποιητές της αρχαίας Ελλάδας γενιές και γενιές Ελλήνων, που αναζητούσαν με το ανήσυχο πνεύμα τους να γνωρίσουν νέους τόπους και άλλους ανθρώπους, να πάρουν και να δώσουν, να μείνουν για πάντα εκεί ή να επιστρέψουν, με εμπειρίες και πλούτη συχνά, αλλά κυρίως έχοντας κατακτήσει τη γνώση.

Στο πλαίσιο αυτό και στους ίδιους περίπου τόπους κινείται το μεγαλύτερο ιστορικό κομμάτι της ζωής των προγόνων μου. Θα προσπαθήσω να δώσω συνοπτικά το στίγμα τους σε κάθε τόπο που βρέθηκαν. Οι απώτατοι πρόγονοί μου ήσαν ακραιφνείς Έλληνες και οι ρίζες τους εντοπίζονται κατά μια εκδοχή στη Μίλητο. Ήσαν ίωνες έμποροι μεγαλοαστοί, όπως θα λέγαμε σήμερα. Το επίθετό τους ήταν «Ηθείος» και είχαν δημιουργήσει σημαντικές περιουσίες με τις δραστηριότητές τους. Η οικογένεια, χάρη στην τεράστια οικονομική της επιφάνεια, εκμεταλλεύθηκε το Διάταγμα του Καρακάλλα (212), τα μέλη της ανακηρύχθηκαν ίσοι ρωμαίοι πολίτες και το όνομά της μεταβλήθηκε σε «Honestas». Αυτή είναι η απώτατη «πατρίδα» μου, η Μίλητος.

Κατά τον 6^ο αι. ο Ιουστινιανός μετεγκατέστησε μεγάλο αριθμό ευπόρων οικογενειών στην περιοχή του Καυκάσου ώστε να δημιουργηθούν οχυροί  χριστιανικοί θύλακες στα σύνορα.  Μία από τις οικογένειες που μετείχαν στην επιχείρηση αυτή ήταν και η δική μας.

Ο τόπος που ρίζωσε η οικογένεια Καμαλακίδη, τα Τύανα, συνδέεται η βασίλισσα της Παλμύρας Ζηνοβία. Θα χρειαζόταν πολύς χρόνος να αναφερθεί κάποιος στην ιστορία της Καππαδοκίας, πρόσωπα και γεγονότα, και μάλιστα εκκλησιαστικά, ανά τους αιώνες. Σημειώνουμε μόνο ότι η Καππαδοκία έχει χαρακτηρισθεί ως χώρα αγίων και αναφέρουμε τον νεότερο από αυτούς, τον Γέροντα Άγιο Παΐσιο κατά κόσμον Αρσένιο Εζνεπίδη, από τα Φάρασα της Καππαδοκίας. Πρόσφυγας κι αυτός, ακολούθησε τις τύχες των συμπατριωτών του και μεταφύτευσε στη μακεδονική γη τη βαθειά ευσέβεια των κατοίκων της Καππαδοκίας.

Τον Ιανουάριο το 1923 με την υπογραφή του Πρωτοκόλλου Σύμβασης περί Ανταλλαγής των ελληνικών και τούρκικων πληθυσμών, ο Θωμάς υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη ως ανταλλάξιμος και να έλθει στην μητέρα πατρίδα, στην Ελλάδα, κοντά στην ήδη εγκατεστημένη οικογένεια του αδελφού του Αντώνη… Ο Θωμάς αναζήτησε νέα πατρίδα κοντά στον αδελφό του Κωνσταντίνο στην Αλεξάνδρεια. Νέα αναζήτηση γης να ριζώσει. Άφησε τα ελληνικά χώματα, τα χώματα της μάνας πατρίδας του, δακρυσμένος και με σφίξιμο στην καρδιά, γιατί πριν ριζώσει στην Ελλάδα αναγκάστηκε να πάρει νέο δρόμο προσφυγιάς, σε τόπο αλλότριο. Ίσως κάποιος να έλεγε πως τον έδιωξε η πατρίδα που «πληγώνει τα παιδιά της», όπως ακούμε και σήμερα, χωρίς περίσκεψη, χωρίς αιδώ, όπως λέει ο ποιητής, μερικούς να ξεστομίζουν. Είναι λάθος μεγάλο. Οι Έλληνες απερίσκεπτα μιλούν κάποτε για την πατρίδα τους. Η Ελλάδα είναι ιδέα. Οι ιδέες δεν αλλάζουν με τις εποχές και τα τερτίπια των ανθρώπων. Οι άνθρωποι είναι εκείνοι που, απερίσκεπτα, συχνά πληγώνουν την Ελλάδα.

Έτσι άρχισε για μια ακόμη φορά τη ζωή του ένας νέος κλάδος των Καμαλακίδηδων σε ξένο τόπο, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, πόλη που κι αυτή αιώνες μακρούς πριν είχε ιδρυθεί από ένα άλλο Έλληνα, μεγάλο, που είχε κληρονομήσει όλα τα ιδανικά της «ιδέας» Ελλάδα, στοιχεία που θέλουν μυαλό ανοιχτό και θέληση και πάθος για δημιουργία, όπως η πατριά η δική του. Τον Μεγαλέξανδρο.

Ανέφερα πιο πάνω τον ποιητή. Εμείς οι Αλεξανδρινοί, όταν αναφέρουμε αυτή τη λέξη εννοούμε πάντα τον Καβάφη. Με τον Καβάφη έχουμε κοινή διπλή καταγωγή. Μικρασιάτες από τις Αλησμόνητες Πατρίδες και οι δύο και Αλεξανδρινοί στη συνέχεια.  Πολλά ποιήματά του έχουν γραφεί για την Καππαδοκία. Η αδυναμία αυτή εξηγείται από την ανάγνωση της βιογραφίας του Απολλώνιου που είχε γράψει ο Φιλόστρατος.

Στην Αλεξάνδρεια, ο Θωμάς, όπως και ο Κωνσταντίνος,  άλλαξε το επώνυμό του από Καμαλακίδης σε Καμαλάκης. Το κραχ που ξέσπασε στο χρηματιστήριο της Γουόλ Στρητ το 1929  είχε καταστροφικές συνέπειες για τους αδελφούς Καμαλάκη. Υπολογίζεται ότι η οικογένεια έχασε τότε περισσότερες από 500.000 λίρες Αγγλίας. Φανταστικό το ποσόν. Αφάνταστη η ζημιά. Εν τούτοις, άνθρωπος εξαιρετικά δραστήριος και δημιουργικός ο πατέρας μου Θωμάς, διέθετε το χάρισμα του «συναλλάσσεσθαι». Είχε ανεπτυγμένο το εμπορικό δαιμόνιο, ήταν ευφυής και οξυδερκής και πρόκοψε.

-Τι θα αποκομίσει ο αναγνώστης διαβάζοντας το βιβλία σας.

Σκοπός μου είναι να συγκεντρώσω και να περισώσω κάθε είδους ιστορικό υλικό από τους τόπους που κατάγονται οι πρόγονοί μου  και από τον τόπο που γεννήθηκα και ανδρώθηκα, από όσα αγάπησα ή με ενδιέφεραν, από όσα συνιστούν την ιδιοπροσωπία μας ως λαού που προσέφερε τον Πολιτισμό στην Οικουμένη και σε αντάλλαγμα έλαβε καταστροφές και αδικίες, που ταλάνισαν επί αιώνες τους Έλληνες. Παράλληλα δεν επιδίωξα να κάνω επιστημονική ανακοίνωση αλλά διήγηση, τεκμηριώνω όμως τις πληροφορίες μου. Θα συνεχίσω, όσο μπορώ, να συγκεντρώνω ιστορικό υλικό που αφορά στην Αλεξάνδρεια, από την ίδρυσή της ώς σήμερα, σε κάθε τομέα, ιστορικό, καλλιτεχνικό, εκκλησιαστικό κ.ο.κ. Αρχικά ήθελα να το κάνω για τα παιδιά και τα εγγόνια μου.

Ήθελα να αγαπήσουν κι αυτά την Αλεξάνδρεια όπως εγώ, αλλά να είναι ενημερωμένα για ποιούς λόγους. Ήθελα να διασώσω την Αλεξάνδρεια που έζησα και που σχεδόν έχει φύγει αλλά μπορούμε να την κρατήσουμε ζωντανή με το Πατριαρχείο μας, με την Βιβλιοθήκη της και με πολλούς άλλους παράγοντες. Τώρα βλέπω ότι η απήχησή τους είναι ευρύτερη. Τα βιβλία μου δεν αποσκοπούν να διαμορφώσουν μια άποψη ή μια εντύπωση, προκειμένου να κερδίσω κάτι. Προσπαθώ να δείξω όσα αγάπησα, πρόσωπα, μνημεία, γεγονότα, τέχνες, επιστήμες γράφοντας με απόλυτη διαφάνεια και αγάπη γι’  αυτό που ήταν και θα είναι πάντα στην καρδιά μας η Αλεξάνδρεια, φάρος τηλαυγής της Ανθρωπότητας. Οι αναγνώστες των βιβλίων μου διαβάζουν για αγίους και καλλιτέχνες. Για ποιητές και γιατρούς. Για μηχανικούς και αρχαιολόγους. Για ευεργέτες και δασκάλους. Χωρίς άλλο σκοπό παρά μόνο για να διασώσω, με τις μικρές μου δυνάμεις αλλά και την αφοσίωσή μου από ό,τι ήταν η Αλεξάνδρεια και όσα πρόσφεραν και προσφέρουν και σήμερα οι Έλληνες στην Αφρική.

– Ο Αιγυπτιώτης Ελληνισμός τί έχει προσφέρει στην Ελλάδα και τον σύγχρονο Έλληνα, κατά τη γνώμη σας;  

Είμαι γέννημα και θρέμμα εκείνης της Παράδοσης που ποικιλότροπα θαυματούργησε σε κάθε ανάγκη και γέννησε τις εκάστοτε μεγάλες μορφές ευεργετών, οι οποίοι θεώρησαν καθήκον τους να  προσφέρουν στο έθνος τους, χωρίς  ανταπόδοση, αφού είχαν την δυνατότητα. Να προσφέρουν με σεμνότητα και χωρίς τυμπανοκρουσίες, χωρίς να επιδεικνύονται σε κάθε ευκαιρία. Η προσφορά του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού στην Ελλάδα είναι πολυποίκιλη.

Από τα μέσα περίπου του 19^ου αιώνα αρχίζει για το Πατριαρχείο αλλά και για τον Ελληνισμό της Αιγύπτου νέα εποχή.  Η λαίλαπα που ξέσπασε στην Αίγυπτο μετά την έκρηξη της Επανάστασης του 1821 στην Ελλάδα ως αντίκτυπος  των εκεί γεγονότων, είχε ως αποτέλεσμα να διακοπεί η πρόοδος που είχε αρχίσει να εμπεδώνεται στην Εκκλησία των Αλεξανδρέων. Πολλοί έφυγαν και περισσότεροι ήρθαν από την ρημαγμένη Ελλάδα σιδηροδέσμιοι σκλάβοι, αντικείμενα αγοραπωλησιών στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Πολλούς από αυτούς, παρά την φτώχεια και τη δυστυχία του, απελευθέρωσε το Πατριαρχείο επί Πατριάρχη Ιεροθέου και τους έστειλε πίσω στην πατρίδα τους.

Η παρουσία των Ελλήνων στην Αλεξάνδρεια, από τα μέσα περίπου του 19^ου αι., κατά χιλιάδες, θα δώσει νέα ώθηση και στο Πατριαρχείο. Η Αλεξάνδρεια, πάντα αποτελούσε για τους φιλόδοξους Έλληνες έναν προσιτό και σχετικά κοντινό τόπο για ν’ αναπτύξουν τις όποιες επιχειρηματικές τους δραστηριότητες.

Στον πνευματικό χώρο η Αλεξάνδρεια ήταν το πνευματικό κέντρο του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού, αλλά και σε πολλές άλλες πόλεις της Αιγύπτου, όπως το Κάιρο, το Πορτ- Σάιτ, η Μανσούρα κ,α. έζησαν και έδρασαν αξιόλογοι πνευματικοί άνθρωποι. Όμως στα έντυπά τους υπήρχαν και οι υπογραφές διαπρεπών ελλαδιτών συγγραφέων. Ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος έγραφε: «Είμαι αληθινά ευτυχισμένος που μου δίδεται και πάλι η ευκαιρία να πω πόσο η πνευματική Αλεξάνδρεια στάθηκε πολύτιμη στην όλη προκοπή της νεοελληνικής λογοτεχνίας», και ο Άγγελος Τερζάκης ομολογούσε την οφειλή του στο αλεξανδρινό περιοδικό Γράμματα  από τις σελίδες του οποίου πρωτοβγήκε στη δημοσιότητα και σημείωνε:  «Στα Γράμματα χρωστάει πολλά η αθηναϊκή λογοτεχνία.  Ενίσχυσαν με τη φωνή τους, με τις ωραίες εκδόσεις τους, πολλούς από τους καλύτερους ποιητές και συγγραφείς μας». Ανάλογα έγραφε και ο Κώστας Ουράνης στον Εθνικό Κήρυκα της Ν. Υόρκης.

-Ο δεσμοί Αιγύπτου – Ελλάδας και οι μεταξύ τους πολιτισμικές και άλλες σχέσεις ανέκαθεν υπήρξαν άρρηκτες και άριστες. Παρά τους κλυδωνισμούς που υπέστησαν στο παρελθόν, η σχέσεις δεν διακόπηκαν ποτέ, αντιθέτως,  δυναμώνουν με τα χρόνια. Σε τί οφείλεται, κατά τη γνώμη σας, η «συμπαγής» αυτή φιλία;

Οι δύο λαοί μας γνωρίζονται απ’ αιώνων. Ζήσαμε μαζί και παράλληλα ειρηνικά και δημιουργικά. Οι διάφοροι Έλληνες που με οποιοδήποτε τρόπο έζησαν και εργάστηκαν στην Αίγυπτο και δημιούργησαν επιτυχείς επιχειρήσεις, δεν εκμεταλλεύθηκαν την χώρα και τον πλούτο της, όπως έχει συμβεί σε άλλες περιοχές του κόσμου από άλλους λαούς. Αλληλοεκτιμούμεθα, αλληλοβοηθούμεθα, ζήσαμε, ζούμε, θα ζήσουμε μαζί με ειλικρίνεια και φιλία. Άλλωστε και στην Ελλάδα ζουν και εργάζονται πάρα πολλοί Αιγύπτιοι. Η Μεσόγειος μας ενώνει!

-Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια/ το όραμά σας σε σχέση με τη συνέχιση της θερμής σχέσης ανάμεσα στις δυο φίλες χώρες; 

Την Αλεξάνδρεια την αγαπώ με πάθος, όπως βέβαια όλοι όσοι αξιωθήκαμε μια τέτοια πόλη. Χωρίς ανταλλάγματα, χωρίς περίσκεψη μα με αιδώ και με συνοχή καρδιάς και με καμάρι που γεννήθηκα στην πόλη που ίδρυσε ένας τόσο σπουδαίος άνθρωπος, που για να κατανοήσουν τη μεγαλοσύνη του τον είπαν γιο του Δία! Το ίδιο αγαπώ και το Πατριαρχείο μας, την Εκκλησία των Αλεξανδρέων, που ποτίστηκε με το αίμα του Ευαγγελιστή Μάρκου, όπως και την Ελλάδα. Θα εργάζομαι πάντοτε με τον ίδιο ενθουσιασμό και αγάπη για την αγαστή συμβίωση με τους φίλους μας Αιγυπτίους. Είναι αυτονόητο ότι  οι στενές σχέσεις, τις οποίες καλλιεργούμε με την φίλη χώρα της Αιγύπτου, δύο λαοί με μεγάλο πολιτισμό επί χιλιετίες ώς σήμερα, θα συνεχιστούν με την ίδια θερμή ατμόσφαιρα συνεργασίας σε όλους τους τομείς για το καλό των δύο Λαών μας, του Πολιτισμού και της Ειρήνης.

Ο Αριστοτέλης έλεγε πως η αληθινή αξία δεν βρίσκεται στο πλήθος των τιμών αλλά στον χαρακτήρα του κατόχου της. Θέλω να πω με αυτό πως η ουσιαστική αγάπη είναι θησαυρός για όποιον την έχει, την νιώθει, την προσφέρει. Αυτή είναι η μεγαλύτερη τιμή και η υπέρτατη απόλαυση. Μέσα στο πλαίσιο αυτό θα εργαζόμαστε συνεχώς με νέες ιδέες και δημιουργικά οράματα, όπως ώς  τώρα.