O N. Νικηταρίδης γράφει για τον Αιγυπτιώτη διεθνή Εικαστικό Κωνσταντίνο Μ. Ξενάκη που “έφυγε”

Στις 6/6/2020 έφυγε από τη ζωή ο Αιγυπτιώτης Διεθνής Εικαστικός  Κωνσταντίνος Μ. Ξενάκης.

Είχε γεννηθεί στο Κάιρο στις 28/12/1931 και αφού τελείωσε την Αμπέτειο, σε ηλικία 21 ετών έφυγε για σπουδές στην Ευρώπη. Το 1955 φτάνει στο Παρίσι για να σπουδάσει αρχιτεκτονική και διακόσμηση εσωτερικών χώρων στην ¨Ecole Superiere des Arts Modernes¨ και ζωγραφική στις Ακαδημίες ¨Grande Chaumiere¨ και ¨Notre Dame des Champs¨ (1955-1963), όπου και αποφασίζει να εγκατασταθεί μόνιμα.

Γράφει ο Ν. Νικηταρίδης, ερευνητής της ιστορίας των Αιγυπτιωτών

Αργότερα πήγε στο Βερολίνο με την υποτροφία DAAD (1970-1975). Από το 1970 διδάσκει σε Παρίσι και Βερολίνο. Πραγματοποιεί πλήθος από ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ευρώπη, αλλά και σε όλο τον κόσμο. Τα πολλά ταξίδια που κάνει τον φέρνουν σε επαφή με κάθε είδους καλλιτεχνικές προσπάθειες και εκφράσεις, που μαζί με την ελληνική καταγωγή του και τη σχέση του με την Αίγυπτο, συνθέτουν την πολιτισμική βάση του έργου του. Το 1967 στο Λουντ της Σουηδίας κάνει το πρώτο ¨περιβάλλον¨ του, ενώ μεγάλα μνημειακά σύνολα του, καθώς και τοιχογραφίες και ανάγλυφα, είχαν παρουσιαστεί σε δημόσιους χώρους σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις.

Έργα του είχαν εκτεθεί σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε Γαλλία, Σουηδία, Γερμανία, Γιουγκοσλαβία, ΗΠΑ, Ιαπωνία, Κορέα, Φορμόζα, Δανία, Πολωνία, Λιχτενστάιν, Βέλγιο, Μαρόκο, Ελλάδα, κ.ά., ενώ του είχε απονεμηθεί ο γαλλικός τίτλος του Ιππότη του Τάγματος Τεχνών και Γραμμάτων.

Οι αναζητήσεις του κινούνταν σε διάφορες κατευθύνσεις και οι πειραματισμοί του χαρακτηρίζονταν από την τόλμη των διατυπώσεών του. Από το 1972 είχε εγκαταστήσει στην εργασία του, με τρόπο ιδιαίτερα εκρηκτικό για την εποχή του, τα προβλήματα της επικοινωνίας και της δυσχέρειας ανάγνωσης των τυποποιημένων κωδίκων κοινωνικής συμπεριφοράς, που απαγορεύουν αντίστοιχα, την πρόσβαση στην κοινωνική λειτουργία. Ο κόσμος των ιερογλυφικών, το φοινικικό και το ελληνικό αλφάβητο, αλλά και το ιαπωνικό και το λατινικό διαμορφώνουν την προσωπική εκφραστική του γλώσσα. Από το 1980 και έπειτα στα έργα του πολλαπλασιάζεται η χρησιμοποίηση κάθε είδους σημείων και κωδίκων που εμπλουτίζουν το μορφοπλαστικό του λεξιλόγιο, ενώ δίνει καθοριστικό ρόλο στη δύναμη υποβολής του χρώματος.

Σημαντικές αναφορές του έργου του αποτελούν το θέαμα ¨Έκ-στασις¨, με ηλεκτροκινητικά γλυπτά, μουσική J. Bruzdowicz και συμμετοχή των μίμων Jaroszewics – Marceau (Παρίσι, 1969), αλλά και ¨Οι κώνοι που έβγαζαν καπνούς¨ στο δημόσιο χώρο μπροστά στη Σχολή Καλών Τεχνών του Βερολίνου (1972) και την ίδια περίπου εποχή, στο Ινστιτούτο Γκαίτε της Αθήνας.

Οι έρευνες του Ξενάκη ήταν γνωστές τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, μέσα από ατομικές εκθέσεις και από σημαντική βιβλιογραφία. Στα περί τα 100 έργα του περιλαμβάνονται έργα ζωγραφικής (ακρυλικά σε μουσαμά και γκουάς σε χαρτί), καθώς και διάφορα ¨αντικείμενα¨ (objets) και ¨βιβλία – αντικείμενα¨ (livres – objets). Επίσης, η εγκατάσταση – περιβάλλον ¨Το βιβλίο της ζωής. Κεφάλαιο β΄, ο Μέγας Αλέξανδρος και εγώ¨ (1997), που ανήκει στη συλλογή του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και πρόκειται για μια εγκατάσταση με πηγή έμπνευσης το ¨Βιβλίο των Νεκρών της Αιγύπτου¨ και έχει ως θέμα το Μέγα Αλέξανδρο και τη δυναστεία των Πτολεμαίων.