Έφυγε ο Αιγύπτιος ποιητής Ριφάατ Σαλάμ μεταφραστής στα αραβικά των απάντων του Καβάφη και των ποιημάτων του Ρίτσου

Καλο ταξίδι στο φως, στον αγαπημένο μας φίλο και συνεργάτη, Αιγύπτιο ποιητή رفعت سلام Rifaat Sallam (Ριφαατ Σαλαμ) μεταφραστή στα αραβικά των απάντων του Καβαφη, ποιημάτων του Ριτσου, του Μπωντλαιρ κ.α και μεταφρασμένου στα ελληνικά από τον Κωστή Μοσκωφ , την Περσα Κουμουτση κ.α. Το 2011 το Ελληνικο Πολιτιστικό Κέντρο Καΐρου παρουσίασε την έκδοση των Απάντων του Καβαφη στα αραβικά, σε δικές του μεταφράσεις σε μια σπουδαία εκδήλωση στο Ελληνικο Κέντρο Καΐρου.

Συνεργάστηκε επίσης με τον ποιητή σε πολλές από τις διοργανώσεις του Διεθνούς Λογοτεχνικού Συμποσίου Καβάφεια στο οποίο ο Ριφάατ Σαλάμ είχε τιμηθεί με το λογοτεχνικό βραβείο Καβάφη για την ποίηση του, το 1993, αλλά και με το ειδικό βραβείο για τις μεταφράσεις του, το 2011. Ο ποιητής συμμετείχε στο Συμπόσιο άλλοτε ως εισηγητής και άλλοτε ως μέλος ή και πρόεδρος της Αιγυπτιακής επιτροπής βράβευσης. Συμμετείχε επίσης ως εισηγητής στην παρουσίαση της ποιητικής συλλογής, του Χρίστου Παπαδόπουλου, Διευθυντή του Κέντρου που έγινε στο Κάιρο, τον Δεκέμβριο του 2016. Στη μετάφραση του Καβαφικού έργου από την Αγγλική και Γαλλική γλώσσα στραφηκε μετά τη βραβευση του με το βραβείο Καβάφη.

Υπήρξε για πολλά χρόνια προσωπικός φίλος του Κωστή Μοσκώφ και στη συνέχεια διατήρησε άριστες φιλικές σχέσεις με όλους τους κατά καιρούς εκπροσώπους του Ελληνικού Πολιτισμού στην Αίγυπτο.Η ενασχόληση του ποιητή με την ελληνική ποίηση ξεκίνησε με μεταφράσεις ποιημάτων του Γιάννη Ρίτσου του οποίου υπήρξε θαυμαστής σε όλη του τη ζωή και μάλιστα έχει επηρεαστεί πολύ από την ποίηση του.

Ο Ριφάατ Σαλάμ, σε ιδιωτικές συζητήσεις ,παρουσίαζε περήφανος προσωπική επιστολή του ίδιου του Γιάννη Ρίτσου μέσω της οποίας του έδινε γραπτώς την άδεια να μεταφράσει ποιήματα του , αν και δεν συναντήθηκε ποτέ μαζί του τελικά. Εχει εκδώσει μεταφρασεις ποιημάτων του Ρίτσου στα Αραβικά αλλά το μεγάλο του όνειρο,ιδίως τα τελευταία χρόνια ήταν το υλικό που είχε έτοιμο προς έκδοση, ένα γιγαντιαίο μεταφραστικό έργο πολλών σελίδων, το οποίο περιλάμβανε 12 ποιητικές συλλογές του Γιάννη Ρίτσου και επιθυμούσε να το εκδώσει υπό τον γενικό τίτλο “Η σονάτα του Σεληνόφωτος” . Το όνειρο του έγινε πραγματικότητα πολύ πρόσφατα κι αυτή η έκδοση , με τίτλο “Η σονάτα του σεληνόφωτος” έμελλε να είναι και η τελευταια του εκδοτική προσπαθεια σε μεταφρασμένο ποιητικό έργο. Κρατησε τυπωμενο το βιβλιο που χρόνια ονειρευοταν, μόλις στις 11 Οκτωβρίου 2020, πενηντα μέρες πριν φυγει για παντα. Και δεν ηταν μονο το τελευταιο του βιβλιο με τη σφραγίδα της Ελλάδας που τόσο αγαπούσε. Εμελλε στη χώρα μας να είναι και το τελευταίο του ταξίδι στο εξωτερικό. Πέρσι προτάθηκε από τον διευθυντή του Ε.Π.Κ.Κ. να εκπροσωπήσει την Αίγυπτο στο 2ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης της Πάτρας. Επέστρεψε ενθουσιασμένος από τη φιλοξενία και τη διοργάνωση του Φεστιβάλ αλλά και για τους καινούργιους φίλους που απέκτησε στην Ελλάδα. Η πρώτη φορά που συμμετείχε σε ανάλογη διοργανωση ήταν τη δεκατεία του 1990,μετά απο πρόταση του Κωστή Μοσκώφ.

Μετά την επιστροφή του στην Αίγυπτο, οι ποιητές Τριαντάφυλλος Κωτόπουλος και Αντώνης Σκιαθάς δημοσίευσαν ένα μικρό αφιέρωμα στο έργο του, στο λογοτεχνικό περιοδικό Μανδραγόρας,με παλιές αλλά και νέες μεταφράσεις ποιημάτων του, ενώ λιγο νωρίτερα μια ολοσέλιδη καταχωριση ήταν αφιερωμένη σ αυτον σε εφημερίδα της Πελοποννήσου απο το Γραφείον Ποιήσεως. Ποιήματα του περιλαμβάνονται στην Ανθολογία Αραβικής Ποίησης σε μετάφραση της Πέρσας Κουμούτση κι εχουν δημοσιευτεί άρθρα σχετικά με την ποίηση του σε ηλεκτρονικά λογοτεχνικά περιοδικά της Ελλάδας.

http://www.poiein.gr/2019/09/16/rifaat-salam-1951-πέντε-ποιήματα-μτφρ-πέρσα-κουμού/?fbclid=IwAR3iEqvMxLmqCHa3T4B7JUgM4cqIyz7Xb-H3PA_ZbZpn8AsVzvsx9lwBXrchttps://www.culturebook.gr/…/rifaat-salam-poihtika…

Ο Ριφάατ Σαλάμ γεννήθηκε το 1951. Σπούδασε δημοσιογραφία στη Σχολή Γραμμάτων και Τεχνών του Πανεπιστημίου του Καΐρου. Μαζί με άλλους τρεις Αιγύπτιους ποιητές, ίδρυσαν το λογοτεχνικό περιοδικό Idáa (Φως), με σελίδες νεότερης ποίησης, που θεωρήθηκε ως το πρώτο και σημαντικότερο βήμα στη γέννηση μιας νέας γενιάς ποιητών (γενιά του ’70) στην Αίγυπτο. Το 1979 ήταν η σειρά ενός άλλου περιοδικού, λογοτεχνικού και πολιτιστικού, του Kitabat ( Γραπτά). Ο Ριφάατ Σαλλάμ έχει εκδώσει ποιητικές συλλογές, και βιβλία για το αραβικό θέατρο, την αραβική κληρονομιά και την σύγχρονη αραβική και αιγυπτιακή ποίηση. Ποιήματά του έχει μεταφράσει στα γαλλικά ο Ζαν – Σαρλ Ντεπώλ. Έχει μεταφράσει στα αραβικά Ρίτσο, Μαγιακόφσκι, Πούσκιν, Λερμόντωφ. Εργάζεται ως συντάκτης του πολιτιστικού ρεπορτάζ στο Πρακτορείο Μέσης Ανατολής, που εδρεύει στο Κάιρο.

Τον Νοέμβριο του 1993, στην όπερα του Καΐρου, βραβεύθηκε από την Επιτροπή Καβάφη στο πλαίσιο του Γ’ Διεθνούς Συμποσίου Καβάφη. Η Ελλάδα σήμερα πενθεί έναν σπουδαίο φιλέλληνα ποιητή της Αιγύπτου. Δεν συνέβη τυχαία που ένας πολυγραφότατος και πολυταξιδεμένος ποιητής-μεταφραστής, συνεδεσε την τελευταια του έκδοση και το τελευταιο του ταξίδι με την χώρα μας, κλέινοντας τοσο ελληνικά τον κυκλο του Αιγύπτιου ποιητή.

Η οργανωτική επιτροπή του 3ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ποίησης Πάτρας (Patras World Poetry Festival – Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης Πάτρας) μαθαίνοντας τα δυσσάρεστα νέα , ανακοίνωσε εκτάκτως την απόφαση της να αφιερώσει τιμητικά τη φετινή διοργάνωση, από τις 10-13 Δεκεμβρίου 2020 , στη μνήμη του μεγάλου Αιγύπτιου ποιητή, Ριφάατ Σαλάμ, κι έτσι η Ελλάδα θα γίνει η πρώτη χώρα που θα τον τιμήσει λίγες μόλις ημέρες μετά το θάνατο του.

Ελληνικά έκλεισε ο κυκλος της ζωής του, αξίζει που ελληνικά αρχίζει ο κύκλος της μνήμης του.(φωτογραφικό Άλμπουμ με σκόρπιες στιγμές του ισοβιου διαλόγου του Ριφάατ Σαλάμ με την Ελληνική ποίηση).

Πηγή: Ελληνικο Πολιτιστικό Κέντρο Καΐρου