Από το σχολείο στο σπίτι. Μια διαδρομή δίχως σάκα σχολική, με τη συγγραφέα Μαρία Αδαμαντίδου

Βασίλης Α. Πουλαρίκας

Η κυρία Μαρία Αδαμαντίδου είναι μια γυναίκα που με την πρώτη ματιά, δίνει την ισχυρή εντύπωση σε όποιον την γνωρίσει  ότι κάποτε στην ζωή της, ίσως στα πρώιμα μαθητικά της χρόνια στο  Αχιλλοπούλειο Παρθεναγωγείο,  πήρε μια σημαντική υπαρξιακή απόφαση. Και η απόφαση αυτή ήταν ότι «δεν θα μεγαλώσει ποτέ».  Το πηγαίο της εφηβικό  χαμόγελο και το σπινθηροβόλο της βλέμμα, είναι οι αψευδείς μάρτυρες στο σήμερα, ότι τήρησε στο ακέραιο αυτήν της την δέσμευση με τον πανδαμάτορα χρόνο.

Συγγραφέας, δημοσιογράφος και ιστορική ερευνήτρια του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού  με πολλές περγαμηνές, κατάφερε μέσα από τις δεκαετίες της ακάματης μελέτης της να αφήσει το ισχυρό της αποτύπωμα με ό,τι καταπιάστηκε. Οι έρευνές της αποτελούν μια ανεκτίμητη παρακαταθήκη για τον Αιγυπτιώτη Ελληνισμό που ο ιστορικός του μέλλοντος θα την ευγνωμονεί για τις ενδελεχείς και εμπεριστατωμένες της μονογραφίες.

Τελευταίο της έργο, το σπουδαίο της βιβλίο για την ιστορία του Αχιλλοπούλειου Παρθεναγωγείου του Καΐρου που αποτέλεσε επί 80 συναπτά έτη μέχρι την πώλησή του στον Αμερικάνικο Πανεπιστήμιο του Καΐρου το 1964, σημείο αναφοράς της Ελληνικής εκπαίδευσης στην Αίγυπτο.

Μέσα από την  πολυετή και κοπιώδη  έρευνά της σε όλα τα διαθέσιμα Αρχεία, συνέλεξε και τις παραμικρές λεπτομέρειες του σημαντικού αυτού Εκπαιδευτηρίου, τις οποίες και ενορχήστρωσε αριστοτεχνικά με την γνώση και την πείρα ενός ανθρώπου που ήταν ενεργό μέρος αυτής της ιστορικής διαδρομής.

Το βιβλίο ολοκληρώθηκε το 2023 με την χορηγία της Μεγάλης Ευεργέτιδας της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου και μαθήτριας του Αχιλλοπουλείου Παρθεναγωγείου κυρίας Αικατερίνης Μπελεφάντη Σοφιανού και παρουσιάστηκε σε παγκόσμια πρώτη, στην πόλη που το γέννησε. Το Κάιρο.

Ως Νέο Φώς και ekkairo.org θελήσαμε, πέραν από όλα όσα ακούστηκαν από την ίδια αλλά και από τους πολυάριθμους ομιλητές στις δύο μέρες της παρουσίασης, να πούμε το κάτι παραπάνω με την ίδια την συγγραφέα, σε μια χαλαρή συνομιλία στον τόπο που πέρασε τα αξέχαστα όπως μας είπε μαθητικά τις χρόνια. Στο Αχιλλοπούλειο Παρθεναγωγείο στο Μπάμπ ελ- Λούκ. Απολαύστε την.

Ποιο ήταν το βαθύτερο κίνητρό σας για να γράψετε αυτό το βιβλίο;

Το βασικό και βαθύτερο κίνητρό μου για να γράψω αυτό το βιβλίο ήτανε η ανάγκη μου να τιμήσω και να αποδώσω τον πρέποντα σεβασμό στους εκπαιδευτικούς του σπουδαίου αυτού σχολείου. Υπήρξαν, στην μεγάλη τους πλειοψηφία για όλες μας, παράδειγμα προς μίμηση, για το ήθος τους, την εργατικότητας και την ευσυνειδησία τους . Θυμάμαι τις δασκάλες στο Δημοτικό ιδιαίτερα, και αναρωτιόμουν  ως μαθήτρια τότε «από τι πάστα είναι φτιαγμένες» αυτές οι γυναίκες; Πραγματικά έμεινε βαθιά στο μυαλό μου χαραγμένος ο δικός τους κόπος, η δική τους αγωνία και μαζί με όλες αυτές τις άξιες και σημαντικές Δασκάλες και της Διευθύντριας Αργίνης Φραγκούλη που ήταν μια σπουδαία εκπαιδευτικός που προσέφερε τα μέγιστα στο Αχιλλοπούλειο.

Από την ζωή σας όλα αυτά τα χρόνια στο Αχιλλοπούλειο, αν είχατε ένα μαγικό ραβδί στα χέρια σας, ποιο θα ήταν το πρώτο πράγμα που θα αλλάζατε;

Δεν θα άλλαζα κάτι στον τρόπο των μαθημάτων, ή της εκπαιδευτικής διαδικασίας αλλά θα έκανα σίγουρα μια αλλαγή στον τρόπο που μοιραζόταν κάθε χρόνο το κληροδότημα «Κότσικα».

Κάθε Χριστούγεννα, Πάσχα και καλοκαίρι στους χώρους του σχολείου μοιράζονταν μέσα στις τάξεις, το σημαντικό αυτό βοήθημα που περιελάβανε υφάσματα και παπούτσια για τις άπορες μαθήτριες. Ερχότανε η Δασκάλα στην τάξη και φώναζε τα ονόματα των κοριτσιών που δικαιούνταν το βοήθημα και όλες εμείς οι υπόλοιπες κοιτάγαμε. Ήταν μια αμήχανη στιγμή για όλες μας. Αυτό πιθανώς έκανε τα άπορα κορίτσια να αισθάνονται άσχημα και άβολα. Θα μπορούσε να υπάρχει ένας άλλος χώρος και η διαδικασία αυτή να γίνεται πιο διακριτικά. Βέβαια να σας πω και κάτι αστείο σε αυτό το σημείο, στις μικρότερες τάξεις του Δημοτικού τα παιδάκια παραπονιόντουσαν γιατί δεν έπαιρνα και αυτά δώρα (γέλια)

Και μιας και μιλάμε για τις άπορες μαθήτριες θα ήθελα να σας ρωτήσω αν το Αχιλλοπούλειο Παρθεναγωγείο ήταν κοινωνικά διαστρωματικό σχολείο;

Φυσικά, και αυτό ήταν ένα από τα μεγάλα του πλεονεκτήματα. Ήταν ένα σχολείο στο οποίο φοιτούσαν κορίτσια από φτωχές, αλλά και από εύπορες οικογένειες. Τα δίδακτρα τα πληρώνανε όσες μπορούσαν και δεν πληρώνανε καθόλου οι άπορες μαθήτριες. Θα μπορούσαμε να πούμε με βεβαιότητα ότι το Αχιλλοπούλειο  μόρφωσε το μεγαλύτερο μέρος της παροικίας δωρεάν. Και δεν ήταν μόνο τα βοηθήματα από το κληροδότημα «Κότσικα», ή τα όποια άλλα βοηθήματα που έδινε στις οικογένειες των κοριτσιών μέσα από τα Φιλανθρωπικά Σωματεία η Ελληνική Κοινότητα Καΐρου, ήταν και το συσσίτιο και το ρόφημα που λάμβαναν τα κορίτσια αυτά καθημερινά στο σχολείο. Αναφέρω χαρακτηριστικά στοιχεία μέσα στο βιβλίο για αυτές τις καθημερινές προσφορές. Να σημειώσω επίσης ότι υπήρχε και ένα κλίμα αλληλεγγύης σε κάθε τάξη μεταξύ όλων των μαθητριών. Βοηθούσαμε τις μαθήτριες που ήταν οι πιο αδύναμες στα σχολικά μαθήματα και αυτό οφειλόταν στο ότι στα σπίτια τους δεν είχαν αρκετά επιπλέον βιβλία πέραν των σχολικών και δυσκολεύονταν.

Κρατήσατε κάποιες φιλίες μέχρι σήμερα από εκείνη την εποχή των σχολικών σας χρόνων;

Είμαστε μια παρέα από έξι με επτά κορίτσια στην Αθήνα  που βρισκόμαστε τουλάχιστον τρεις φορές τον χρόνο οι περισσότερες από εμάς και με τις υπόλοιπες βρισκόμαστε κάθε καλοκαίρι. Κρατάμε μια ζωντανή επαφή σε κάθε μας συνάντηση και αυτό μας ευχαριστεί όλες μας πολύ.

Η καθημερινότητά σας στο Αχιλλοπούλειο Παρθεναγωγείο ήταν συνυφασμένη με τα κορίτσια. Που βλέπατε και που συναντιόσαστε με τα αγόρια στα μαθητικά σας χρόνια;

Στις μικρές τάξεις του Γυμνασίου δεν υπήρχε αυτή η ανάγκη. Οι μεγαλύτερες όμως τάξεις, όπως η 4^η η 5^η και η 6^η ρίχνανε βέβαια ματιές προς την μεριά της Ξενακείου Σχολής. Ότι σχέση γινότανε όμως, γεννιότανε στο πεζοδρόμιο έξω από το σχολείο, στο σχόλασμα (γέλια). Υπήρχαν και τα αθλητικά παιχνίδια στην Ξενάκειο, οπότε πηγαίναμε και φυσικά σε όλες τις συγκεντρώσεις τις παροικίας. Εκεί συναντούσαμε τα αγόρια.

Η εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας για ανθρώπους και καταστάσεις πολλές φορές διαφέρει από την ίδια τους την πραγματικότητα . Μέσα από την πολυετή σας έρευνα στα Αρχεία για το Αχιλλοπούλειο υπήρξε κάποια στιγμή που νιώσατε αυτόν τον δυϊσμό;

Σε καμία περίπτωση. Θα έλεγα ότι από την έρευνά μου εκτίμησα περισσότερο κάποιους καθηγητές, που βέβαια ήταν οι δημοφιλέστεροι στην εποχή μου και δίνανε πολύ περισσότερα από ό,τι ήταν υποχρεωμένοι, βάση του προγράμματος σπουδών. Και αυτό το διαπίστωσα με στοιχεία πλέον, διαβάζοντας τις ετήσιες αναφορές και τις εκθέσεις που έκαναν οι Διευθυντές για ορισμένους καθηγητές, που έδιναν άφθονο χρόνο από την προσωπική τους ζωή για αυτό το κάτι παραπάνω. Δεν θα ξεχάσω τον καθηγητή Ματάλακα, που μιλούσε για την Κοσμογραφία και την χαρτογράφηση του Σύμπαντος, τον  Βογιατζή που εντρυφούσε στην Αρχαία Τραγωδία πολύ βαθύτερα από τα σχολικά βιβλία, και πολλούς άλλους που ένιωθαν την ανάγκη του μοιράσματος της γνώσης που κατείχαν οι ίδιοι ως ιερή υποχρέωση και ως σκοπό της ζωής τους.

Ποιο ήταν το πολυτιμότερο αρχείο που ανακαλύψατε όλα αυτά τα χρόνια της ερευνάς σας για το Αχιλλοπούλειο Παρθεναγωγείο;

Αυτό που με συγκίνησε στην έρευνά μου ήταν που κατάφερα να έρθω σε επαφή με περισσότερα στοιχεία και να καταγράψω το πνεύμα της εποχής γύρω από την υπόθεση της «Πηνελόπης Χριστάκου». Μια ιστορία που δίχασε την Ελληνική παροικία και άφησε ανεξίτηλα τα τραύματά της στο Αχιλλοπούλειο για πολλά χρόνια. Η Χριστάκου ήταν μια εξαιρετική εκπαιδευτικός και παιδαγωγός με σημαντική προϊστορία με τους Δημοτικιστές στην Ελλάδα, η οποία από την πρώτη στιγμή που ήρθε ανέβασε κατά πολύ το επίπεδο του σχολείου σε όλα τα επίπεδα. Ένα μεγάλο της επίτευγμα της ήταν η προσθήκη επιπλέον δύο τάξεων  στο Παρθεναγωγείο, από οκτώ που ήταν όταν ανέλαβε, σε δέκα τάξεις που είχαν όλα τα ανώτερα Παρθεναγωγεία της εποχής στην Ελλάδα. Η γυναίκα αυτή όμως, πέραν της μεγάλης της προσφοράς στο Αχιλλοπούλειο Παρθεναγωγείο, ήταν μια  κυκλοθυμική προσωπικότητα που η συμπεριφορά της πολλές φορές την έκανε να αποκτήσει εχθρούς και στην σχολική Εφορεία, και στους συνάδελφους της, αλλά  και στις μαθήτριες που την φοβόντουσαν.

Ερευνώντας και εντρυφώντας λοιπόν στα αρχεία από το 1927 έως και το 1938 ένιωσα το βάρος της εποχής με την σχολική κοινότητα, αλλά και με την παροικία να είναι φανατικά διχασμένη στους υπέρ και στους κατά της Χριστάκου. Οι εφημερίδες της παροικίας αρθρογραφούσαν  με πάθος και φυσικά με αντικρουόμενες απόψεις για την τύχη της καθηγήτριας που στο τέλος απολύθηκε το 1938 από την Ελληνική Κοινότητα Καΐρου, αφήνοντας για πολλά χρόνια τραυματισμένη και διχασμένη την σχολική κοινότητα αλλά και ολόκληρη την Καϊρινή παροικία.

Ο Ευεργετισμός αποτελεί μια κοινωνική δραστηριότητα που έχει κατά καιρούς εξυμνηθεί, αλλά και κατηγορηθεί αναφορικά με τα βαθύτερα κίνητρα των εκάστοτε ευεργετών. Ποια είναι η γνώμη σας;

Με μια γενική φράση θα έλεγα ότι είναι απαραίτητος ο Ευεργετισμός γιατί συμπληρώνει τα κενά που αδυνατεί να καλύψει η εκάστοτε Πολιτεία. Από την άλλη μεριά γνωρίζω τα αρνητικά σχόλια που έχουν διατυπωθεί για διάφορους από τους μεγάλους Ευεργέτες που δραστηριοποιήθηκαν στην Αίγυπτο. Προσωπικά είμαι κοινωνός του ευεργετισμού τους, ως λήπτης αυτού του δώρου. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον τομέα της μόρφωσης των παιδιών της παροικίας. Χαίρομαι που υπήρξαν Ευεργέτες όπως ο Σπετσερόπουλος, ο Αχιλλόπουλος , ο Ξενάκης .

Από την άλλη μεριά οι άνθρωποι αυτοί  ήταν άνθρωποι του χρήματος, ήταν επιχειρηματίες, και δεν μπορείς να γίνεις επιτυχημένος στον τομέα αυτόν αν δεν είσαι σκληρός στις διαπραγματεύσεις σου. Δεν γνωρίζω τα κίνητρά τους και μπορεί να είχαν ίσως και την ανάγκη της υστεροφημίας, αλλά μέσα και από αυτή τους την ανάγκη, οι προσφορές τους έφτασαν μέχρι τις μέρες μας αναλλοίωτες. 

Αικατερίνη Μπελεφάντη Σοφιανού. Ευεργέτης του δικού μας καιρού. Πότε ξεκίνησαν οι συζητήσεις και πότε έπεσε ο πρώτος σπόρος για την δημιουργία του σημαντικού αυτού βιβλίου;

Θα έλεγα το 2015, όταν είχα έρθει στο Κάιρο για να συμμετάσχω με μια εισήγηση στον εορτασμό των 150 χρόνων για τον Αιγυπτιώτικο τύπο . Θυμάμαι τότε ότι βρέθηκα με την κυρία Σοφιανού σε ένα ταξί, η οποία να αναφέρω ότι είχε εκδηλώσει ανοιχτά την αγάπη της για το Αχιλλοπούλειο. Με είχε συγκινήσει επίσης που είχε  ανέφερε στο ΝΕΟ ΦΩΣ ότι με θυμότανε στην αυλή του σχολείου που με φωνάζανε «Μαμία». Εκείνη την εποχή είχα και εγώ στην καρδιά μου το σχολείο και όποτε είχα χρόνο τον αφιέρωνα σε έρευνες και συλλογή στοιχείων. Κάναμε λοιπόν σε αυτό το ταξί μια κουβέντα για την ανάγκη να υπάρξει ένα αποτύπωμα πιο απτό για το έργο που προσέφερε το Αχιλλοπούλειο Παρθεναγωγείο και συμφωνήσαμε απόλυτα. Δώσαμε τα χέρια και ξεκινήσαμε. Εγώ με την έρευνα και τη συγγραφή των κειμένων και εκείνη με την οικονομική στήριξη της όλης παραγωγής που κράτησε οκτώ χρόνια.

Το βιβλίο αυτό πήρε σάρκα και οστά και παρουσιάστηκε στην χώρα που το γέννησε σε μια καταπληκτική εκδήλωση. Ποιόν νιώθετε  την ανάγκη να ευχαριστήσετε;

Πρώτα από όλα και κύρια τον σύζυγός μου, τον Άγγελο Κουτρουμπάκη, ο οποίος όλα αυτά τα χρόνια δεν έδειχνε μόνο κατανόηση για τις ώρες που καταπιανόμουνα με το βιβλίο, αλλά προσέφερε και την προσωπική του ακούραστη και παραγωγική εργασία σε όλες τις φάσεις και τους τομείς της υλοποίησης του βιβλίου. Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω την αδελφή μου Κατερίνα Αδαμαντίδου με την οποία μένουμε μαζί. Η Κατερίνα με είχε απαλλάξει όλο το διάστημα από τις καθημερινές έγνοιες του σπιτιού για να μπορώ να συγκεντρώνομαι απρόσκοπτα στην έρευνά μου. Βέβαια έξω από το σπίτι ήταν πανταχού παρούσα η Ελληνική Κοινότητα του Καΐρου η οποία μου παρείχε κάθε δυνατή βοήθεια που ζητούσα, είτε εξ αποστάσεως, είτε και δια ζώσης, από τα Αρχεία. Πολύτιμη η βοήθεια και η συνεργασία μου με την κυρία Χάιδω Ζώτου και φυσικά η αρωγή της κυρίας Βίλλυ Πολίτη Ζουέ που είχε και την γενική εποπτεία των Αρχείων. Δεν μπορώ να ξεχάσω την θερμή φιλοξενία που μου επεφύλαξαν  για ενάμιση μήνα για να ολοκληρώσω την έρευνά μου με τον σύζυγό μου στα Αρχεία της Κοινότητας. Φυσικά στο πρόσωπο του Προέδρου της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου κ. Χρήστου Καβαλή απευθύνω όλες μου τις ευχαριστίες, όπως επίσης και στο πρόσωπο της κυρίας Αικατερίνης Σοφιανού που υπήρξε ο στυλοβάτης και ο εμψυχωτής της όλης προσπάθειας.

Τι σημαίνει για εσάς ο όρος «Αιγυπτιώτης Έλληνας» και ποια είναι τα χαρακτηριστικά του;

Αιγυπτιώτης Έλληνας είναι ο άνθρωπος που γεννήθηκε μεν στην Αίγυπτο, αλλά απέκτησε μια πλήρη και ιδεατή εικόνα της Ελλάδας, την οποία την διδάχτηκε κυρίως  μέσα από το σχολείο. Μια εικόνα της Ελλάδας εξιδανικευμένη, η οποία έρχεται και γίνεται πιο ρεαλιστική εφόσον ο ίδιος γνωρίσει την Ελλάδα από κοντά. Ο άνθρωπος αυτός όμως γεννήθηκε στην Αίγυπτο, περπάτησε στην Αίγυπτο, οσμίστηκε την Αίγυπτο, γεύτηκε την  Αίγυπτο.

Άκουσε τον Μοεζίνη, μύρισε τις ταμίες, χαμογέλασε και χαιρετήθηκε με το μπαουάμπι του, με τον χορταρά, με τον μπακάλη κάθε μέρα για  τόσα χρόνια. Οπότε έχει οικοδομηθεί  στην καρδιά του και μια άλλη ταυτότητα που είναι η Αιγυπτιακή, καθιστώντας τον ένα ισοδύναμο μείγμα δύο πολιτισμών. Για εμένα, πάντα έλεγα ότι η καρδιά μου χτυπάει για την Αίγυπτο και το μυαλό μου και το πνεύμα μου είναι Ελληνικό. Θεωρώ λοιπόν ότι είναι μεγάλο πλεονέκτημα να εδράζεις την ύπαρξή σου σε αυτούς τους δύο κόσμους που η χρυσή τομή τους είναι η Μεσόγειος θάλασσα που μας ενώνει.

Θα ήθελα να μοιραστείτε μαζί μας τις πιο ζωηρές σας αναμνήσεις  από την ζωή σας σε αυτόν τον χώρο που βρισκόμαστε τώρα, και κάποτε ήταν η αυλή του σχολείου των νεανικών σας χρόνων;

Τα παιχνίδια που παίζαμε στην αυλή. Αυτές τις στιγμές θυμάμαι πιο έντονα και πιο ζωήρά . Το παιχνίδι του «Γερμανικού» που παίζαμε είτε νωρίς νωρίς το πρωί πριν αρχίσουν τα μαθήματα, είτε στο μεγάλο διάλειμμά που ήταν γύρω στις δύο ώρες. Χαμός γινότανε στην αυλή. Δεν μπορώ να σας περιγράψω την συγκίνηση. Το «Δεν περνάς κυρά Μαρία»  επίσης και κάτι άλλα Γαλλικά παιχνίδια που ειλικρινά δεν ξέρω από που μας είχαν έρθει αλλά τα παίζαμε και αυτά. Επίσης θυμάμαι πολύ έντονα την συμμετοχή μου στις θεατρικές παραστάσεις τα Χριστούγεννα. Μια μαγική ατμόσφαιρα που ζέσταινε τις καρδιές μας. Είμαστε είτε αγγελάκια, είτε λέγαμε ποιήματα, είτε είμαστε τσολιάδες οι ψηλότερες από εμάς. Μια άλλη τρυφερή μου ανάμνηση ήταν οι στιγμές που όλες μαζί τρώγαμε στο συσσίτιο. Άκουγες τα μαχαιροπήρουνα μας να χτυπάνε, εμάς να μιλάμε ναι γελάμε συνεχώς  και οι παρατηρήσεις να πέφτουν βροχή από τα μεγαλύτερα κορίτσια και από τις δασκάλες για ησυχία.

Πως αισθανθήκατε όταν μάθατε ότι πουλήθηκε το Σχολείο σας;

Aρχικά δεν αισθάνθηκα τίποτα. Όλα έγινα ξαφνικά, εκείνο το καλοκαίρι. Ύστερα θύμωσα.

Η ενδιαφέρουσα και γόνιμη κουβέντα μας έφτασε στο τέλος της, με την κυρία Αδαμαντίδου να με ξεναγεί σε όλους σχεδόν τους χώρους του δικού της σχολείου. Ανεβήκαμε στα ίδια σκαλοπάτια με τα φαγωμένα πλέον μάρμαρα, που ανέβαινε και η ίδια ως μαθήτρια, αστειευτήκαμε λέγοντας και άλλες πολλές παράξενες ιστορίες από τα παλιά και τέλος φωτογραφήθηκε πότε σοβαρή και πότε γελαστή στα σημεία που η ίδια ένιωθε ότι ήθελε να αφήσει μια ακόμα εικόνα της.

Καθώς φεύγαμε από την αυλή της νιότης της, την παρακάλεσα να κάνουμε για μια ακόμα μια φορά την διαδρομή από το σχολείο στο σπίτι, χωρίς σχολική σάκα αυτή την φορά. Συμφώνησε με χαρά και αφού βγήκαμε στο πεζοδρόμιο μετά το «σχόλασμα», εκείνη περπατούσε μπροστά και εγώ την ακολουθούσα παρατηρώντας το κάθε της βήμα για το σπίτι.

Δύο στενά πιο κάτω στην οδό Αμίρ Καταντάρ 2 στην εμβληματική πολυκατοικία του Σαρπάκη, την είδα να μπαίνει στην είσοδο, αμέριμνη και σίγουρη για το που πάει και ποιοι την περιμένουν στον δεύτερο όροφο. Και το βλέμμα της υγρό, να χάνει για λίγο την επαφή του με τον χρόνο και να ξεχειλίζει από γελαστές αναμνήσεις που τρυφερά μπλέκονταν με τα μαθήματα της επόμενης ημέρας… σαν να μην πέρασε ούτε μια στιγμή από τότε.

Δείτε παρακάτω ένα συνοπτικό της βιογραφικό σημείωμα σε “πρώτο πρόσωπο”

Γεννήθηκα στο Κάιρο και μαθήτευσα στο Αχιλλοπούλειο Παρθεναγωγείο και στην Αμπέτειο Σχολή.  Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών μου στην Αγγλική Φιλολογία (Honors) στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο Καΐρου, εγκαταστάθηκα στην Ελλάδα.

Δημοσιογραφία

Εργάστηκα επί 30ετία ως συντάκτης σε μεγάλα περιοδικά, και υπήρξα διευθύντρια σύνταξης στο Elle Deco.

Εργάστηκα επίσης ως ελεύθερη ρεπόρτερ για ελληνικά και ξένα περιοδικά, όπου επίσης δημοσιεύθηκαν  γελοιογραφίες μου.

Αιγυπτιώτικη δημοσιογραφία και έρευνα

Από το 1985 μέχρι σήμερα συνεργάζομαι με την Ελληνική Κοινότητα Καΐρου, τον Σύνδεσμο Αιγυπτιωτών Ελλήνων, αιγυπτιώτικους συλλόγους και άλλους φορείς και έχω δημοσιεύσει δεκάδες άρθρα και συνεντεύξεις στον αιγυπτιώτικο Τύπο στην Ελλάδα, την Αίγυπτο, την Αυστραλία και στο διαδίκτυο.

Αιγυπτιώτικες εκδόσεις

— Αχιλλοπούλειο Κοινοτικό Παρθεναγωγείο Καΐρου: 80 χρόνια ελληνικής εκπαίδευσης στην Αίγυπτο, 1884-1964 (2023), Εκδόσεις ΑΩ, ISBN 978-618-5675-44-8.

— Κόριννα (1946-1949): Ένα ξεχωριστό μαθητικό περιοδικό του Αχιλλοπουλείου Παρθεναγωγείου Καΐρου (2017), Εκδόσεις ΑΩ, ISBN 978-960-9484-93-0.

— Ελληνικός αθλητισμός στο Κάιρο του 20ού αιώνα (2005) ISBN 960-87750-2-7, έκδοση της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου (444 σελ.). Το 2016 το βιβλίο εντάχθηκε στις συλλογές της British Library (Λονδίνο) και το 2017 στις συλλογές της Library of Congress (Ουάσινγκτον), συνοδευόμενο από τομίδιο με αγγλική μετάφραση τμημάτων του.

— Ελληνικός περίπατος στο Κάιρο (•1994: ISBN 960-22-737-X, • 2003: ISBN 960-877-0-0 και • 2012, εκδόθηκε στο Κάιρο χωρίς ISBN), εκδόσεις της Ελλ. Κοινότητας Καΐρου. Η έκδοση του 2012 εντάχθηκε το 2016 στις συλλογές της British Library (Λονδίνο) και το 2017 στις συλλογές της Library of Congress (Ουάσινγκτον). Και οι τρεις εκδόσεις περιλαμβάνουν εκτός από το κείμενο, και πολλές δικές μου φωτογραφίες.

— «Κάιρο 1994», ημερολόγιο του Συλλ. Ελλήνων Καΐρου, με δικές μου φωτογραφίες.

— «Ελληνικές γωνιές στο Κάιρο – 2003», ημερολόγιο Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου, με δικές μου φωτογραφίες.

— Σύμβουλος έκδοσης και επιμέλεια ύλης στο Οι Ελληνες του Καΐρου (2007) της Μ. Τομαρά-Σιδέρη, εκδόσεις Κέρκυρα, ISBN 978-960-8386-55-6.

Αιγυπτιώτικη δράση (επιλεκτικά)

— Καταγραφή προφορικής ιστορίας με συνεντεύξεις με Αιγυπτιώτες για τη ζωή τους στην Αίγυπτο. Ένας αριθμός των συνεντεύξεων δωρήθηκε στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο Καΐρου, θα ακολουθήσει δωρέα των υπόλοιπων.

— Συγκρότηση αιγυπτιώτικου φωτογραφικού αρχείου με δικές μου λήψεις ελληνικών τοποθεσιών και ναών στο Κάιρο και Αλεξάνδρεια, καθώς και με ψηφιακά αντίγραφα φωτογραφιών και άλλων ντοκουμέντων από προσωπικά αρχεία.

 — Ομιλίες και προβολές εικόνων στον Σύνδεσμο Αιγυπτιωτών Ελλήνων (ΣΑΕ), Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, Δήμο Ηλιούπολης, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Κάιρο, Αλεξάνδρεια κ.α. με θέμα το «παρόν» των Ελλήνων Καΐρου, τις ελληνικές εκκλησίες του Καΐρου, τα αιγυπτιώτικα σατιρικά έντυπα, Παρουσίαση PowerPoint τη σχέση ελληνικού και αιγυπτιακού κινηματογράφου, τον αθλητισμό κ.α.

— Έκθεση φωτογραφιών μου με τίτλο «Places of the heart» στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο Καΐρου (1998).

— Συμμετοχή με 43 φωτογραφίες στην έκθεση «Οι Ελληνες της Αιγύπτου: Η άλλη όψη της Μεσογείου» του Δήμου Αθηναίων το 2000.

— Παρουσίαση μαθητικού περιοδικού «Κόριννα», ως τεκμηρίου ελληνικής παιδείας  στο 4ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο (Αθήνα, Μάιος 2019)

— Οργάνωση εκδηλώσεων για το Αχιλλοπούλειο Παρθεναγωγείο (Αθήνα 1993, Κάιρο 2001).

— Υπεύθυνη Τύπου της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου (2002-2003).

Ετοιμάζονται

— Ετοιμάζεται:  Αιγυπτιώτες Έλληνες και αραβική γλώσσα

—  Ελληνικά καταστήματα και μικρές επιχειρήσεις του Καΐρου

— Ετοιμάζεται «Βασιλείου: Οι Έλληνες που ζωγράφισαν την Αίγυπτο» (με πλούσιο εικαστικό υλικό). Μέρος της εργασίας είναι αναρτημένο στην Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του πανεπιστήμιου Princeton (Τμήμα Εγγύς Ανατολής, https://libguides.princeton.edu/c.php?g=84432&p=541391)

Άλλοι τίτλοι (επιλεκτικά – όλα τα παρακάτω είναι των Εκδόσεων Κέρκυρα):

– Μίκης Θεοδωράκης: Οι αφίσες μου, κείμενα και γενική επιμέλεια της έκδοσης,ISBN 978-960-8386-61-7

– Marika Mitsotaki: Recipes of Love, μετάφραση στα αγγλικά (ελληνικό κείμενο Εμμ. Νικολαΐδου),  ISBN 978-9609490184.

– Επιμέλεια του Cretan Music: Unraveling Ariadne’s Thread, της Δρ. Μ. Χναράκη.

– Επιμέλεια του Mikis Theodorakis: Finding Greece in his Music, της Α. Μουγή.