Πανεπιστήμιο του Καΐρου, ή αλλιώς, ένα ακόμα Ελληνικό ποτάμι που δεν γυρίζει πίσω
Σαν σήμερα, 29 Απριλίου του 1863 γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και πέθανε στην ίδια πόλη, την ίδια μέρα, 70 χρόνια μετά, ο Κωνσταντίνος Καβάφης. Σε αυτό το κοσμοπολίτικο και λαμπερό σταυροδρόμι της ζωής, ο Κ.Π. Καβάφης αντίκρυσε, μια μέρα σαν την σημερινή, το φως της ζωής και γέμισε τα πνευμόνια του με την πρώτη ανάσα μιας θάλασσας πλατιάς, που ένωνε Ανατολή και Δύση στην χρυσή ακρογιαλιά της Αλεξάνδρειας, της μεγάλης πόλης των Ελλήνων του 19ου αιώνα. Ο Καβάφης έριξε τον σπόρο της ποίησής του ακάματα σε όλο τον βίο του και αυτός ο σπόρος καρπίζει από τότε και στο διηνεκές νέο ποιητικό φως στα πέρατα του κόσμου. Ενέπνευσε πολλούς, που τον διάβασαν μεταφρασμένο στην γλώσσα τους, προτρέποντάς τους στοργικά να ακολουθήσουν με παρρησία το κάλεσμα της τέχνης που ξύπνησε μέσα στην ψυχή τους, από τον γόνιμο αυτό σπόρο.
Κάποιοι όμως αποφάσισαν ότι τελικά η ποίηση είναι το απόλυτο βίωμα των ίδιων των λέξεων στην γλώσσα που ο εκάστοτε λογοτέχνης επιλέγει να γράψει. Ένιωσαν την ανάγκη βαθιά στην καρδιά τους να διαβάσουν τον κάθε στίχο, την κάθε λέξη στην γλώσσα που τον γέννησε και να νιώσουν τον ζωοποιό αυτό παλμό στην καρδιά τους, έτσι όπως θα ήθελε και εκείνος, συνομιλώντας ισότιμα ανά τους αιώνες, με ανθρώπους που επέλεξαν να είναι οι «μετέχοντες της ημετέρας παιδείας».
Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνουμε με χαρά και περηφάνεια ότι σε πλείστες πολιτιστικές εκδηλώσεις της Κοινότητας των Ελλήνων του Καΐρου μετέχουν, άλλοτε ενεργά και άλλοτε παρακολουθούν με αξιώσεις, πολλοί νέοι Αιγύπτιοι που σπουδάζουν την Ελληνική γλώσσα. Το μεγάλο αυτό κατόρθωμα έχει βέβαια την αφετηρία του πρωτίστως στην εγγενή ανάγκη των Αιγυπτιωτών Ελλήνων για πολιτισμική εξωστρέφεια και ειλικρινή ώσμωση σε όλα τα επίπεδα με τους αδελφούς Αιγύπτιους. Μέσα από οργανωμένες δομές όπως: η Ελληνική Πρεβεία, η Ελληνική Κοινότητα Καΐρου, το Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο Καΐρου και το Γραφείο Συντονιστή Εκπαίδευσης Βορείου Αφρικής και Μέσης Ανατολής, αλλά και τα Πανεπιστήμια του Καΐρου και του Αλ Άζχαρ η ανάγκη αυτή γίνεται τα τελευταία χρόνια πράξη και αποδίδει πλούσιους και ελπιδοφόρους καρπούς.
Στους «μετέχοντες της ημετέρας παιδείας» αφιερώνουμε την σημερινή μνήμη της γέννησης του μεγάλου μας Αλεξανδρινού. Πρώτος σταθμός του οδοιπορικού του Νέου Φωτός και της ekkairo.org, το Πανεπιστήμιο του Καΐρου, που από το 1908 που ιδρύθηκε αποτελεί την προμετωπίδα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Αίγυπτο, με τους δεκάδες χιλιάδες φοιτητές να απολαμβάνουν μόρφωση υψηλού επιπέδου, μέσα από τις είκοσι δημόσιες πλέον Πανεπιστημιακές Σχολές και τα τρία Ιδρύματά του.
Καλεσμένοι του Προέδρου του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου του Καΐρου, Δρ. Χισάμ Ντερουίς γνωρίσαμε από κοντά και σε βάθος την αξιέπαινη προσπάθεια του μεγάλου αυτού φιλέλληνα που πριν από επτά χρόνια, υπό την προτροπή του μεγάλου Ελληνιστή Καθηγητή Δρος Χάμντι Ιμπραχήμ, πρωτοστάτησε στην ίδρυση του φιλόδοξου και πολλά υποσχόμενου Ελληνικού Τμήματος, στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου, γυρνώντας μια σημαντική και ελπιδοφόρα νέα σελίδα στο ταξίδι της γλώσσας, αλλά πρωτίστως του Ελληνικού μας πολιτισμού στην χώρα του Νείλου.
Στο πλευρό του, από τα πρώτα βήματα του νεοσύστατου Τμήματος, η Ελληνίδα Καθηγήτρια και συμφοιτήτριά του στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών Δρ. Βασιλική Νικητοπούλου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το εκπαιδευτικό έργο του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου του Καΐρου ενισχύουν αυτή την περίοδο, με την ευγενική συνεργασία του Γραφείου Συντονιστή, οι εκπαιδευτικοί της Αχιλλοπουλείου και της Αμπετείου Σχολής κυρίες: Δήμητρα Λιάπη Ρεγγίνα Ζερβού και Ελένη Μουμούρη καθώς και η πρώην εκπαιδευτικός της Αμπετείου κα Φλώρα Βαφέα.
Πέρα από τα μαθήματα εκμάθησης της γλώσσας που διδάσκεται εντατικά στα πρώτα έτη, το νεότερο Ελληνικό Θέατρο, η Συγκριτική Λογοτεχνία, η Γλωσσολογία, η Κυπριακή Λογοτεχνία, η Ιστορία της Τέχνης, οι Έλληνες ποιητές της Διασποράς, είναι λίγα από τα μαθήματα που κοσμούν ένα πανεπιστημιακό Πρόγραμμα που με αξιώσεις στοχεύει ψηλά.
Στο γραφείο του Δρ. Χισάμ Ντερουίς κατά την επίσκεψή μας ήταν παρόντες πέραν της Δρ. Βασιλικής Νικητοπούλου, τρείς από τους δέκα μεταπτυχιακούς φοιτητές, που εργάζονται ήδη ως βοηθοί καθηγητών και θα αποτελέσουν το μέλλον του διδακτικού προσωπικού αφού ολοκληρώσουν και τις διδακτορικές τους σπουδές.
Εντυπωσιαστήκαμε όταν ακούσαμε από το στόμα της κυρίας Άγια Μαχμούντ ότι μελετά την επίδραση του υπερρεαλισμού στην μορφολογία της γλώσσας των δύο Ελλήνων ποιητών, του Νίκου Εγγονόπουλου και του Μέντη Μποσταντζόγλου, αλλά και την κα Φάτμα Μαχμούντ που αποφάσισε να καταπιαστεί με το μνημειώδες έργο του Ανδρέα Καρκαβίτσα και να «συνομιλήσει» με το βιβλίο του «Ο Ζητιάνος», μελετώντας, για την μεταπτυχιακή της διατριβή, τις νατουραλιστικές επιρροές στην συγγραφή της σημαντικής αυτής ηθογραφίας. Ο τρίτος από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές που ήταν κοντά μας ήταν ο κ. Αχμεντ Μπέντρ ο οποίος, όπως μας ανέφερε, αποφάσισε να ασχοληθεί με την σταχυολόγηση των ρατσιστικών διώξεων στην Δυτική λογοτεχνία, μέσα από τα έργα της Άλκης Ζέη, της Πηνελόπης Δέλτα και του Ευγένιου Τριβιζά.
Πραγματικά ενεοί παρακολουθούσαμε τους τρείς αυτούς νεαρούς Αιγύπτιους μεταπτυχιακούς φοιτητές που με την φλόγα της γνώσης και της αγάπης για την Ελλάδα στα μάτια τους μας εξιστορούσαν την δική τους πρώτη και καθοριστική επαφή με τον Ελληνικό πολιτισμό. Μοιράστηκαν μαζί μας τα όνειρά τους για την ενήλική ζωή και διαπιστώσαμε έκπληκτοι, ότι στο κέντρο τους τα περισσότερα είχαν την Πατρίδας μας.
Ρωτήσαμε στην συνέχεια τον Δρα Ντερουίς για την δική του πρώτη επαφή με την Ελληνική γλώσσα και μας μίλησε για τα πρώτα του χρόνια ως φοιτητής του Τμήματος Κλασικών Σπουδών που ίδρυσε στο Πανεπιστήμιο ο μέγιστος όλων, όπως τον χαρακτήρισε, Τάχα Χουσείν. Μαθαίνοντας αρχαία Ελληνικά στο Πανεπιστήμιο, ήρθε σε επαφή με τον απύθμενο πλούτο της λογοτεχνικής και φιλοσοφικής Ελληνικής γραμματείας και όπως μας ανέφερε μαγεύτηκε, βγάζοντας ένα εισιτήριο για Ελλάδα χωρίς επιστροφή για έξι ακόμα χρόνια μέχρι να ολοκληρώσει και την διδακτορική του διατριβή για το Αρχαίο Ελληνικό Δράμα, στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο με τον περίφημο καθηγητή της κλασικής φιλολογίας κ. Γιώργο Γιατρομανωλάκη.
Στην συνέχεια και αφού δίδαξε για λίγα χρόνια στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου, ξαναγύρισε από το 2011 έως το 2014, στην Ελλάδα ως Μορφωτικός Ακόλουθος της Αιγυπτιακής Πρεσβείας. «Αγάπησα περισσότερο την Ελληνική γλώσσα για τον πλούτο και την ετοιμολογία των λέξεων. Και αυτό είναι μια πραγματικά γοητευτική διάσταση της γλώσσας που προσπαθώ σε κάθε ευκαιρία να την μεταλαμπαδεύσω στους φοιτητές», μας είπε ο Δρ Νταρουίς, ο οποίος μας μίλησε για όλες τις δυσκολίες του ευαίσθητου αυτού εγχειρήματος, αλλά και την ευλογία που αισθάνεται από την αγαστή συνεργασία που έχει με το Γραφείο Συντονιστή Εκπαίδευσης που επικουρεί ενεργά μεταξύ πολλών άλλων, στην απόσπαση Ελλήνων εκπαιδευτικών και για τα δύο Πανεπιστήμια με σκοπό την κάλυψη του Προγράμματος σπουδών στα πρώτα έτη.
Ο κ. Νταρουίς μας ανέπτυξε ενδελεχώς την φιλοσοφία του Τμήματος που δεν περιλαμβάνει όπως μας είπε την στείρα εκμάθηση της Ελληνικής ως μιας ακόμα ξένης γλώσσας αλλά στοχεύει σε μια παιδευτική διαδικασία συνολικής πλέριας μόρφωσης του φοιτητή με την αρχαία και την νέα ιστορία της Ελλάδας, τον πολιτισμό, αλλά πάνω από όλα με την Ελληνικότητα ως βίωμα ζωής.
Τον ρωτήσαμε για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει και μας απάντησε ορθά κοφτά χωρίς δεύτερη σκέψη «Χρειαζόμαστε περισσότερους εκπαιδευτικούς και κυρίως εξειδικευμένους Φιλολόγους από την Ελλάδα που θα μας βοηθήσουν να ανταποκριθούμε στις αυξημένες μας ανάγκες του Τμήματος.» ενώ μας εξέφρασε το όραμα και την ευχή του για μια επιτυχημένη και γόνιμη πορεία του Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου, αλλά και την ίδρυση νέων αντίστοιχων Τμημάτων και σε άλλα μεγάλα Αιγυπτιακά Πανεπιστήμια.
Αναφερθήκαμε επίσης κλείνοντας την ενδιαφέρουσα κουβέντα μας και στην λαμπερή πορεία της αγαπημένη όλων μας αποφοίτου του Πανεπιστημίου του Καΐρου Άντυ Ελ Άραμπι, που έμαθε τα Ελληνικά ξεπερνώντας με πείσμα τις όποιες δυσκολίες ορθώνονταν μπροστά της από τα προβλήματα όρασης που αντιμετωπίζει και διέπρεψε αποσπώντας με την αξία της τιμητικές διακρίσεις σε Ελλάδα και Αίγυπτο.
Και αφού αποχαιρετήσαμε τον Δρ. Χισάμ Νταρουίς, θελήσαμε να γνωρίσουμε από κοντά και τους υπόλοιπους φοιτητές του Τμήματος, αλλά και να δούμε επί το έργο την Ελληνίδα δασκάλα τους με το φλογερό ταπεραμέντο, όπως οι ίδιοι οι φοιτητές μας την έχουν περιγράψει σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις μας, την Μεσσήνια Δρ. Βασιλική Νικητοπούλου που σε νεαρή ηλικία μαγεύτηκε από την Αίγυπτο και τους ανθρώπους της, μορφώθηκε σε Ελλάδα και Αίγυπτο και έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στην χώρα του Νείλου και ως αντίδωρο αυτής της ευεργεσίας προσφέρει μέσα από την καρδιά της σε κάθε της μάθημα στους νεαρούς Αιγύπτιους φοιτητές την Πανεπιστημιακά οργανωμένη και στιβαρή γνώση, αλλά και την αχαρτογράφητη αγάπη της για ότι Ελληνικό.
Στο Αμφιθέατρο, επικράτησε για λίγη ώρα ένας μικρός πανικός. Δημιουργήσαμε αναμνηστικές φωτογραφίες με φόντο την Ελληνική σημαία, ακούσαμε τους Αιγύπτιους σπουδαστές, αλλά και την Αιγυπτιώτισσα φοιτήτρια Φωτεινή Καλατζή να εκφράζουν με πάθος μέσα από το πλούσιο λεξιλόγιό τους την αγάπη τους για την γλώσσα, την λογοτεχνία αλλά και την Ελλάδα, μπλέκοντας στις προτάσεις τους τα πολύχρωμα και χαρούμενα όνειρά τους για το μέλλον της ζωής τους.
Και είναι πραγματικό τόσο γλυκό να βλέπεις αυτήν την σπίθα στα μάτια των νεαρών Αιγυπτίων, αλλά και των δασκάλων τους και να νιώθεις με σιγουριά ότι αυτό που ξεκίνησε στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου έχει μια κάποια αρχή στον χρόνο, αλλά δεν έχει σίγουρα τέλος, όπως τέλος δεν έχει η Ελλάδα και ότι την περιβάλλει.
Επόμενος σταθμός του οδοιπορικού της ekkairo.org και του ΝΕΟΥ ΦΩΤΟΣ, το Πανεπιστήμιο Αλ Άζχαρ, ΄όποου θα ξετυλίξουμε την πολυκύμαντη ιστορία του και θα φωτίσουμε το μεγάλο του έργο στην διάδοση της Ελληνικής Γλώσσας.
