Στην Παναγίτσα, της Ηλιούπολης, έναν ναό σημείο – αναφοράς για τους Έλληνες του Καΐρου, που βρίσκεται λίγα μόλις μέτρα από τα Ελληνικά σχολεία, συναντήσαμε τον Μητροπολίτη Μέμφιδος κ. Νικόδημο. Ήταν λίγο μετά τη Θεία Λειτουργία.
Στον προαύλιο χώρο του ναού, καθόταν μαζί με όλους όσοι ήρθαν για να εκκλησιαστούν. Συζητούσαν μαζί του για τα προβλήματά τους, έλεγαν για τις επιδόσεις των παιδιών τους στο σχολείο, αλλά και με δέος μάθαιναν για το έργο που επιτελεί ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος Β’ σε κάθε γωνιά της Αφρικής.
Ο κ. Νικόδημος όταν μιλά για τον εαυτό του, αποφεύγει τον τίτλο του μητροπολίτη, λέει ότι είναι ένας απλός κληρικός που ήρθε στην Αφρική ακολουθώντας τα βήματα του Θεού. Στη συνέντευξη στο «Νέο Φως», μας μιλά για την Αίγυπτο, το ποιμαντικό του έργο, μας λέει ότι η χώρα του Νείλου, είναι ασφαλής και καλεί όλους τους Έλληνες να την επισκεφθούν. Τον ρωτήσαμε για τις δύσκολες στιγμές που αντιμετώπισε ως ιερωμένος στα βάθη της Αφρικής και μας αποκάλυψε ποιο είναι το στήριγμά του. «Το να φύγεις είναι εύκολο, αλλά εάν σκεφτείς ότι εδώ έχεις μια αποστολή και τα βήματά σου τα οδήγησε εδώ στην Αφρική, ο Θεός και έχεις ευχής έργο να κάνεις, τότε αυτό και μόνο το γεγονός σε κάνει να μείνεις και να παλέψεις», λέει χαρακτηριστικά.
Σεβασμιώτατε, ποιος είναι ο ρόλος της Εκκλησίας στην Ομογένεια;
Η Εκκλησία σε όλη την Ομογένεια είναι ένας πολύ βασικός πυλώνας. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι Έλληνες, όταν φύγαμε από την πατρίδα μας, την Ελλάδα, όπου και αν βρεθήκαμε το πρώτο πράγμα που κάναμε ήταν να χτίσουμε εκκλησίες και σχολεία. Γνωρίζαμε ότι η πίστη και η γλώσσα είναι αυτά που θα μας κρατήσουν δεμένους με την πατρίδα. Έτσι και εδώ, στο Κάιρο, οι Έλληνες όταν έφτασαν έφτιαξαν μοναδικής αισθητικής εκκλησίες. Οι εκκλησίες που έχουμε στο Κάιρο, στην Αλεξάνδρεια και στο Πορτ Σαΐντ είναι λαμπρά δείγματα αρχιτεκτονικής. Ακόμη και το κέντρο της Αθήνας στερείται τέτοιων εκκλησιών. Το γεγονός αυτό δείχνει την έμφαση που έδωσαν οι Αιγυπτιώτες στα θέματα της πίστεως. Αυτή την πίστη, η Εκκλησία προσπαθεί να την κρατήσει ζωντανή κυρίως στους Έλληνες και στο αραβόφωνο ποίμνιο. Θυμάμαι όταν ήμουν στη Ζιμπάμπουε ως εφημέριος και είχαμε επισκεφθεί με τον μακαριστό Πατριάρχη Πέτρο, την Μοζαμβίκη, εξέταζε το ενδεχόμενο να παρέμενα εκεί. Θυμάμαι που του είχα πει ότι έστω και αν υπήρχε μια οικογένεια Ελλήνων θα πήγαινα. Αλλά χωρίς κανέναν Έλληνα δεν πάω. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και η ιεραποστολή μας και το άνοιγμα προς τους άλλους λαούς, έχει πάντα ως κέντρο τους Έλληνες.
Γιατί αποφασίσατε να έρθετε την Αφρική;
Εγώ δεν αποφάσισα να έρθω στην Αφρική… ίσως ο Θεός. Ήρθα στην Αφρική να κάνω μόνο Χριστούγεννα και μετά Πάσχα. Η χάρις του Θεού τα έφερε έτσι και ενώ ήρθα αρχικά για δύο χρόνια, έμεινα τελικά δεκαπέντε. Δύο στη Ζιμπάμπουε και σχεδόν 13 στο Κάιρο. Τα βήματά μας, τα κανονίζει ο Θεός και πορευόμαστε σε αυτά.
Ποια προβλήματα αντιμετωπίζει η Εκκλησία και οι ομογενείς σε ολόκληρη την Αφρική;
Η Αφρική είναι ένας δύσκολος χώρος, μια δύσκολη Ήπειρος. Βασικά έχουμε «αιμορραγία» του Ελληνισμού από όλη την Αφρική. Άλλες χώρες είναι σε αστάθεια, άλλες σε εμπόλεμη κατάσταση. Και δυστυχώς, αυτές οι καταστάσεις κάνουν τους Έλληνες να φεύγουν από τις χώρες που γεννήθηκαν. Αυτό δημιουργεί πρόβλημα και στην Εκκλησία μας, καθώς το ελληνικό ποίμνιό μας ελαττώνεται. Βέβαια μπορεί να αυξάνεται από τους Αφρικανούς, αλλά η βάση μας που είναι ο Ελληνισμός, μειώνεται. Για αυτό και προσπαθούμε όσο είναι δυνατόν, αυτούς τους εναπομείναντες Έλληνες να τους έχουμε κοντά μας. Και αυτό γιατί όπου υπάρχει εκκλησία, υπάρχει ζωντανή και η ανάμνηση της πατρίδας. Θυμάμαι στη Ζιμπάμπουε εάν δεν υπήρχε ιερέας, οι Έλληνες δεν γνώριζαν εκεί τις Εθνικές μας Εορτές. Δεν μπορούσαν να μαζευτούν για να γιορτάσουν, εάν δεν υπήρχε ένας παπάς να τους συγκεντρώσει, να πουν τον Εθνικό μας Ύμνο. Όπου υπήρχε ο ιερέας, οι άνθρωποι μετά τη Θεία Λειτουργία, λέγαμε τον Εθνικό Ύμνο μέσα στην Εκκλησία. Υπήρχε ένα μικρό μνημείο που καταθέταμε ένα στεφάνι. Έτσι, και στις νέες γενιές περνούσαμε την αγάπη για την πατρίδα.
Η Αίγυπτος είναι ασφαλής χώρα;
Η Αίγυπτος είναι μια πολύ ασφαλής χώρα. Ίσως ασφαλέστερη και από πολλές χώρες της Ευρώπης πλέον. Το θέμα είναι ότι αυτή η ασφάλεια δεν διαφημίζεται. Και εμείς έχουμε ελληνικά γκρουπ τα οποία θέλουν να έρθουν. Πολλοί από αυτούς νομίζουν ότι εδώ γίνεται πόλεμος και υπάρχουν ανακατωσούρες. Προσπαθούμε να τους πείσουμε και να τους αποδείξουμε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα ασφάλειας. Για αυτό θα πρέπει και η Εκκλησία και η Ελληνική Κοινότητα Καΐρου να εστιάσουμε σε αυτόν τον τομέα. Στόχος μας είναι να αυξηθεί εκ νέου το τουριστικό ρεύμα. Η Αίγυπτος είναι ένας καλός προορισμός. Και σε αυτόν τον προορισμό πρέπει να αναπτυχτεί και ο Θρησκευτικός Τουρισμός. Τον οποίο αγνοούν πάλι οι άνθρωποι, πολλοί ταξιδιώτες που έρχονται από την Ελλάδα. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η έκδοση θρησκευτικού οδηγού των εκκλησιών μας.Τους προτείνω λοιπόν να έρθουν στην Αίγυπτο και να δουν όχι μόνο τις πυραμίδες αλλά και τον ναό του Αγίου Νικόλαου, τον Άγιο Γεώργιο, το μέρος που έζησε ο Άγιος Νεκτάριος, τον Άγιο Κωνσταντίνο μετά την ανακαίνισή του θα είναι ένα κόσμημα για ολόκληρη την Αίγυπτο.
Σεβασμιώτατε θα θέλαμε να μας διηγηθείτε μια συγκινητική στιγμή, κατά την ποιμαντορία σας στην Αφρική, την οποία ανασύρετε κάθε φορά που βιώνετε δύσκολες στιγμές και αποτελεί στήριγμα ώστε να συνεχίσετε το έργο σας.
Όταν ήμουν στο Ζιμπάμπουε με συγκίνησε πολύ όταν κατά την ιεραποστολή περίμεναν οι άνθρωποι καρτερικά στην ουρά για να πάρουν μια καραμέλα από το χέρι του ιερέα. Δηλαδή αυτά που εμείς στην Ευρώπη τα περιφρονούμε, εκεί οι άνθρωποι τους δίδουν ιδιαίτερη αξία. Στην Αίγυπτο, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος, ονομάζει «παππούδες», τον Άγιο Νικόλαο και τον Άγιο Νεκτάριο. Κάθε φορά που αντιμετώπισα πρόβλημα ως επίτροπος στον Άγιο Νικόλαο, αισθάνθηκα το πρόβλημα να φεύγει, με τη χάρη του Θεού. Είμαι σίγουρος ότι ο Άγιος Νεκτάριος και ο Άγιος Νικόλαος απομάκρυναν το πρόβλημα. Είναι αυτό που πάντα λέμε εμείς οι κληρικοί. Δουλεύουμε με την καρδιά μας, με πίστη στο Θεό και ο ίδιος ο Θεός φροντίζει και κάνει τη ζωή μας ευκολότερη. Δεν θα μπορούσαμε να σταθούμε εδώ στην Αφρική χωρίς την πίστη και χωρίς την ελπίδα. Αν δεν δεις τα πράγματα λίγο πνευματικά, δεν μπορείς να σταθείς. Θα σας διηγηθώ και ένα άλλο περιστατικό. Θυμάμαι όταν πήγα στη Ζιμπάμπουε, μπήκα σε ένα σπίτι διαλυμένο, κατεστραμμένο. Τις πρώτες μέρες, έβρεχε και τα νερά έμπαιναν μέσα. Δεν είχα αδειάσει τη βαλίτσα μου και κάποιες φορές σκέφθηκα να φύγω. Επειδή όμως συνηθίζω τα πράγματα να τα βλέπω πιο πνευματικά σκέφθηκα: άμα φύγεις, αυτοί οι άνθρωπο τι θα γίνουν; Ήταν χωρίς ποιμένα χρόνια. Και έτσι έμεινα. Το ίδιο γίνεται και εδώ στην μητρόπολη Μέμφιδος. Το να φύγεις είναι εύκολο, αλλά εάν σκεφτείς ότι εδώ έχεις μια αποστολή και τα βήματά σου τα οδήγησε εδώ στην Αφρική, ο Θεός και έχεις ευχής έργο να κάνεις, τότε αυτό και μόνο το γεγονός σε κάνει να μείνεις και να παλέψεις.
Η συνέντευξη του Μητροπολίτη Μέμφιδος Νικόδημου, δημοσιεύθηκε στο “Νέο Φως” (φύλλο 683) στις 22 Οκτωβρίου 2018.