Κώστας Φέρρης: Μεγάλος σκηνοθέτης αλλά και… μικρός ποιητής

Ο Κώστας Φέρρης γεννήθηκε στις 18 Απριλίου 1935 στο Κάιρο της Αιγύπτου και η οικογένειά του έχει κυπριακές και λιβανέζικες (από την οικογένεια Λαχούντ) καταβολές. Η παιδεία του ήταν προσανατολισμένη στο διεθνή ορίζοντα, αλλά βασισμένη στις ελληνικές ρίζες του. Σπούδασε στην Αμπέτειο Σχολή και στη Δραματική Σχολή του Τάκη Τσάκωνα στο Κάιρο, στην Ανωτέρα Σχολή Κινηματογράφου στην Αθήνα, και συνέχισε τις σπουδές του με stages στη Ναντέρ και στη Σορβόννη, στο Παρίσι. Από το 1957 εγκαθίσταται στην Ελλάδα.

Γράφει ο Χρίστος Παπαδόπουλος, Διευθυντής του ΕΠΚΚ

Φτιαγμένος από τη στόφα των μεγάλων Αιγυπτιωτών καλλιτεχνών, σκηνοθέτης και σεναριογράφος, κινηματογράφου, θεάτρου, πολυμέσων και άλλων θεαμάτων, λιμπρετίστας, στιχουργός, θεωρητικός του οπτικοακουστικού, παραγωγός ταινιών και μουσικών έργων, μοντέρ και ενίοτε ηθοποιός, ή τραγουδιστής, κατά καιρούς δημοσιογράφος, εκδότης, τηλεοπτικός παρουσιαστής και δάσκαλος σκηνοθεσίας, με τρία διεθνή βραβεία και περισσότερα από 30 εθνικά, μέλος της Ακαδημίας Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, ο Κώστας Φέρρης υπήρξε ένας από τους πλέον πολυπράγμονες κινηματογραφικούς δημιουργούς στην Ελλάδα. Από την πρώτη του εμφάνιση με την ταινία μικρού μήκους “Τα ματόκλαδα σου λάμπουν” το 1961,  στο Παρίσι κατά τη διάρκεια της επταετίας , στην επιστροφή του στην Ελλάδα μετά και στην βράβευσή του  για την ταινία Ρεμπέτικο του 1983 (Αργυρή Άρκτος Φεστιβάλ Βερολίνου, 1984 και Μεγάλο Βραβείο Φεστιβάλ Αλεξάνδρειας, 1985), τις πετυχημένες τηλεοπτικές σειρές που σκηνοθέτησε αλλά και με ότι καταπιάστηκε ως σήμερα.

Το μεγάλο του ταλέντο φάνηκε ήδη από τα σχολικά του χρόνια. Ανακαλύψαμε στο “Μηνιαίο περιοδικό των μαθητικών κοινοτήτων Αμπετείου Σχολής, ΚΑΔΜΟΣ” τα πρώτα του καλλιτεχνικά φτερουγίσματα που άλλοτε υπογράφει με τα αρχικά του Κ.Φ και άλλοτε όπως ο ίδιος μας εξομολογήθηκε, με το ψευδώνυμο “Ο αστείος” το οποίο εμπνεύστηκε ο υπεύθυνος της έκδοσης κ. Κονάς για να τον “προστατεύσει”.

Στις πρώτες του ποιητικές ανησυχίες, βρίσκουμε ένα από τα σατυρικά του ποιήματα που είχαν επιρροές από το μεγάλο μας σταυρικό ποιητή Γεώργιο Σουρή. Ο μικρός καλλιτέχνης Κώστας Φέρρης  είναι μόλις δεκαπεντέμισι χρόνων τον Οκτώβριο του 1950,όταν  δημοσιεύτηκε στο τεύχος 21 του περιοδικού Κάδμος, το σατυρικό ποίημα του   “ Τα πορτραίτα” το οποίο υπογράφει με το ψευδώνυμο “ο Αστείος”. Το ταλέντο ξεχειλίζει και είναι ολοφάνερο.  Σατιρίζει τους καθηγητές της Σχολής με το ιδιαίτερο στυλ που απαιτεί το ποιητικό είδος, ακόμα κι όταν αναφέρεται στον θεολόγο της εποχής του.

“Και τώρα δίπλα τους κοντά,
να κι ο καλός ποιμήν.
Διδάσκει και τα ιερά,
αρχιμανδρίτης- τι χαρά,
-Γρηγόριος-αμήν !”

Το χιούμορ  κορυφώνεται όταν φτάνει στο τελευταίο τετράστιχο, αφού έχει εν τω μεταξύ αναφερθεί εκτός από τον θεολόγο, στους φιλολόγους αγγλικών και γαλλικών, στον Φυσικό εξ Ελλάδος και πιθανόν στον διευθυντή της Σχολής – χωρίς να αναφερθεί σε όνομα και ιδιότητα- για να καταλήξει:

“Και τώρα που τελείωσα,
για πείτε μου κι εσείς
έχω άραγε τον κίνδυνο
να μείνω διετής;”.

Δεν γράφει όμως μόνο σατυρικά στιχάκια, αλλά όπως κάθε καλός ποιητής ανταποκρίνεται σε όλα τα είδη του ποιητικού λόγου αναλόγως των περιστάσεων. Ποιήματα μου συναντάμε πάλι στο Χριστουγεννιάτικο τεύχος του 1951, όπου υπογράφει με τα αρχικά του Κ.Φ. Λίγους μήνες πριν κλείσει τα δεκαεφτά του χρόνια ο Κώστας Φέρρης, μαθητής ήδη της Ε’ Τάξης του Κλασικού, γράφει το ποίημα “Βηθλεέμ” , σε οχτώ στροφές, στο πνεύμα των Χριστουγέννων.

“Τόδανε οι μάγοι και απορήσανε:
τι τάχα νά ‘ ναι;
Βλέπουν το δρόμο π’ αυτό τους έδειχνε
και ξεκινάνε”.

Εντύπωση προκαλεί η αίσθηση του ποιητικού μέτρου που έχει ο πιτσιρίκος ποιητής, καθώς κι η ευχέρεια του στην ομοιοκαταληξία.

“Μα το μωρό που εκεί γεννήθηκε
τη νύχτα εκείνη
ο βασιλιάς του κόσμου ολόκληρου
ήταν να γίνει”.

Στο ίδιο τεύχος, το λυρικό πρόσωπο του νεαρού Κώστα Φέρρη εκφράζεται στο ποίημα των έξι στροφών “Οι στάλες της βροχής”:

“Οι στάλες της βροχής χτυπούν το τζάμι
και λες να τους ανοίξω μου ζητούν
Οι στάλες της βροχής χτυπούν το τζάμι
ζητώντας καταφύγιο να κρυφτούν”

Εκ των υστέρων, με τη σιγουριά που μας δίνει η τεράστια καλλιτεχνική διαδρομή του Κώστα Φέρρη, είναι εύκολο να δούμε πως τίποτα δεν έγινε τυχαία. Το ταλέντο είναι ολοφάνερο πως υπήρχε εξ απαλών ονύχων. Ο Κώστας Φέρρης δούλεψε πολύ και το καλλιέργησε για αυτό και ανταμείφθηκε από την ίδια τη ζωή. Οι εφηβικές του ανησυχίες τον οδήγησαν στον δρόμο που άξιζε να πορευτεί. Ξεκινώντας από το Κάιρο να γράψει την ιστορία του στο πέρασμα του και η δική του ιστορία να είναι σημαντικό κομμάτι της ιστορίας του Ελληνικού Πολιτισμού.

Σίγουρα η αναζήτηση στα αρχεία της εποχής μας επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις αφού όπως θυμάται και ο ίδιος πολλά από τα εφηβικά του ποίηματα φιλοξενήθηκαν στα τεύχη του περιοδικού Κάδμος αλλά και οι πρώτες του νεανικές δημιουργίες, μέχρι το 1957 που έφυγε στην Ελλάδα, δημοσιεύτηκαν στη φιλολογική σελίδα εντύπου της εποχής του μεγάλου Κύπριου ποιητή Γλαύκου Αλιθέρση  ο οποίος έζησε τα περισσότερα χρόνια του στην Αλεξάνδρεια, όπου εργαζόταν ως καθηγητής φυσικής αγωγής σε ελληνικά σχολεία.

Το παρόν άρθρο το αφιερώνουμε στον Αιγυπτιώτη Κώστα Φέρρη με την υπόσχεση να ψάξουμε μαζί  όταν επισκεφτεί το Κάιρο, την πόλη που γεννήθηκε, να βρούμε στα επίσημα αρχεία της Σχολής ακόμα περισσότερα από τα πρωτόλεια ποιήματα του.

Υ.Γ: Τα βιογραφικα στοιχεία του Κ. Φέρρη προέρχονται από την Βικιπαίδεια. Η βασική φωτογραφία κάτω απο την κεφαλίδα είναι απο τη lifo. Οι φωτογραφίες είναι από το προσωπικό αρχείο του υπογράφοντα το άρθρο αποκλειστικά για δημοσίευση στην επίσημη ιστοσελίδα της Ε.Κ.Κ ekkairo.org. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή τους επιτρέπεται μόνο έπειτα από συνεννόηση μαζί του.