Χρυσό μετάλλιο στην Μεγάλη Ευεργέτιδα της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου κα Αικατερίνη Μπελεφάντη-Σοφιανού

Κείμενο και εικόνες Χρίστος Γ. Παπαδόπουλος

Η Σχολή Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών (ΣΚΑΣ) του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ), στην εκδήλωση που συνδιοργάνωσε με τον «Παρατηρητή της Θράκης», την ΚΟΙΝ. Σ.ΕΠ. «Κομοτηνή Εν Δράσει» στην Τσανάκλειο Σχολή, εορτάζοντας τη δέκατη επέτειο της επέλεξε να τιμήσει την  Μεγάλη Αρχόντισσα και Πρέσβειρα Απόδημου Ελληνισμού του Πατριαρχείου της Αλεξάνδρειας καθώς και Μεγάλη Ευεργέτιδα της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου, κ. Αικατερίνη Μπελεφάντη-Σοφιανού για την προσφορά της στην ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού και της Ελληνικής γλώσσας στο εξωτερικό.

Στην εκδήλωση με τίτλο «Νεοελληνικές Σπουδές στα Βαλκάνια: Η σημασία του ευεργετισμού» που έλαβε χώρα στο Τσανάκλειο Μέγαρο τίμησαν με την παρουσία τους οι Σεβασμιότατοι Μητροπολίτες Μαρωνείας και Κομοτηνής,κ. Παντελεήμων και Γουινέας, κ. Γεώργιος, ο οποίος εκπροσώπησε το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, ο κ. Ιωάννης Χρυσουλάκης, Γενικός Γραμματέας Απόδημου Ελληνισμού και Δημοσίας Διπλωματίας του Υπουργείου Εξωτερικών, ο κοσμήτορας της ΣΚΑΣ κ. Μανώλης Βαρβούνης, ο αντιδήμαρχος Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης, της Κομοτηνής, κ. Γιάννης Κυριαζής, αλλά και  ο γράφων, Χρίστος Γ. Παπαδόπουλος ως διευθυντής του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου.

Στο χαιρετισμό του, ο Γενικός Γραμματέας κ. Χρυσουλάκης τόνισε ότι «το Ελληνικό Πνεύμα και τα Ελληνικά Γράμματα έχουν ισχυρή παρουσία στο εξωτερικό, καθώς σήμερα λειτουργούν περίπου 200 Έδρες και Τμήματα Ελληνικών Σπουδών σε Πανεπιστήμια και Ινστιτούτα τρίτων χωρών. Διττός στόχος είναι αφ’ ενός η ανάδειξη της πολυθεματικότητας και της διεπιστημονικότητας των Σπουδών αυτών και αφ’ ετέρου η επίρρωση της διεθνούς τους διάστασης. Οι Νεοελληνικές Σπουδές είναι, άλλωστε, ένα βασικό κομμάτι της ευρύτερης εικόνας της Ελλάδας σήμερα. Επιπλέον, η ενίσχυση των Νεοελληνικών Σπουδών στην ιδιαίτερη γειτονιά μας, στα Βαλκάνια, αποτελεί και μία έμμεση, αλλά καίρια επένδυση στο κοινό μας μέλλον, σε ένα ευοίωνο μέλλον ειρηνικής συνύπαρξης, συνεργασίας, ανάπτυξης και ευημερίας. Όπως σημείωσε ο κ. Χρυσουλάκης, «για την  ενίσχυση των Ελληνικών Σπουδών σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού απαιτείται συντονισμός μέσω συνεργειών με Πανεπιστήμια της Ελλάδας, πεδίο στο οποίο διαπρέπει το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Επιπλέον, η διατήρηση και η προώθηση των Ελληνικών Σπουδών στο εξωτερικό διαχρονικά ενισχύεται από αξιέπαινες ατομικές πρωτοβουλίες και χρηματοδοτήσεις-χορηγίες από Έλληνες και Φιλέλληνες υποστηρικτές του ελληνικού πολιτισμού, όπως εκείνες της Αικατερίνης Μπελεφάντη-Σοφιανού, η οποία έχει να επιδείξει πλούσιο και σημαντικό πολιτιστικό και φιλανθρωπικό έργο στην υπηρεσία του Ελληνισμού, για το οποίο έχει τιμηθεί με πολυάριθμες διακρίσεις.» 

Ο Αντιδήμαρχος κ. Κυριαζής αφού καλωσόρισε στο Τσανάκλειο Μέγαρο τους προσκεκλημένους αναφέρθηκε στην καλή συνεργασία με το Πανεπιστήμιο και δεν παρέλειψε να αποδώσει τα εύσημα στην κ. Σοφιανού αναφέροντας χαρακτηριστικά πως «συνεχίζει την παράδοση των μεγάλων ευεργετών που συνέβαλλαν τα μέγιστα στην ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού και της γλώσσας, καλύπτοντας μάλιστα τα κενά της πολιτείας».

Ο Κοσμήτορας της ΣΚΑΣ κ. Μανόλης Βαρβούνης στο δικό του χαιρετισμό αναφέρθηκε   στις νεοελληνικές σπουδές χαρακτηρίζοντας αναπόσπαστα συνδεμένο το τρίπτυχο -γλώσσα, ιστορία – πολιτισμός ως εργαλείο «πολιτισμικής διπλωματίας». Αναφέρθηκε στις συνεργασίες της Σχολής και στη κομβική σημασία της στον τομέα των Νεοελληνικών σπουδών χωρίς να παραλείψει βέβαια να αναφερθεί αναλυτικά και στην προσφορά της κ. Σοφιανού-Μπελεφάντη, γνωστοποιώντας  πως ανάμεσα στα άλλα είχε αναλάβει τη χρηματοδότηση της  έκδοσης της επετηρίδας του ΣΚΑΣ.

Ο γράφων, Χρίστος Παπαδόπουλος, προσπάθησε στο χαιρετισμό του να συνδέσει την Κομοτηνή με το Κάιρο, αναφέροντας χαρακτηριστικά.

«Ο κοινός μας μύθος, είναι αυτός που ενώνει τους Έλληνες όπου γης. Ο μύθος του παραδειγματικού Αιγυπτιώτικου ευεργετισμού συνεχίζει να ανθίζει στο ερημικό τοπίο της σύγχρονης πραγματικότητας και να δίνει καρπούς.

Το νήμα αυτού του μύθου που ενώνει σήμερα την Κομοτηνή με το Κάιρο, έχει δύο άκρες. Την μία άκρη την κρατάει πάντα ο γεννημένος εδώ, στη  Γκιουμουλτζίνα,  στα μέσα περίπου του 190υ αιώνα, ο Νέστωρ Τσανακλής, εκ των ιδρυτών της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου και επί μακρόν Πρόεδρος της. Ο μεγάλος ευεργέτης και των δυο πατρίδων του. Ο πατέρας του  τσιγάρου και της  οινοποιίας στην Αίγυπτο. Αυτός που δώρισε στην γενέτειρα του το χώρο που βρισκόμαστε. Αυτός που, ανάμεσα στα τόσα, ευεργέτησε την Ελληνική παροικία χαρίζοντάς της τον περικαλλή ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Ένα αρχιτεκτονικό διαμάντι του Απόδημου Ελληνισμού που εγκαινιάστηκε το 1914 και ο  κτήτοράς του, ο Νέστωρ Τσανακλής  αναπαύεται  πια,  στο παρεκκλήσι που φέρει τ’ όνομα του, εντός του Ναού. Το επίθετο Τσανακλής είναι, ακόμα και σήμερα, όνομα-εγγύηση για το αιγυπτιακό κρασί κι ας έχει κρατικοποιηθεί το οινοποιείο του, εδώ και πολλές δεκαετίες.

Κι αν ο Τσανακλής κρατάει την μια άκρη, την άλλη άκρη του νήματος του μύθου, την  κρατάει η Κυρία που το Πανεπιστήμιο σας τιμάει σήμερα. Μου έχει  απαγορέψει  να αναφέρω τα έργα της, ακόμα και τ’ όνομα της, γιατί θέλει να προσφέρει όσο πιο αθόρυβα γίνεται. Η κυρία αυτή δεν συναντήθηκε χρονικά με τον Κομοτηναίο ευεργέτη. Αλλά πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής της στην ίδια πόλη, πήγαινε Κυριακές και γιορτές στη δική του εκκλησία. Μπολιάστηκε  από τα έργα και τις ημέρες του. Όταν πια έφυγε από το Κάιρο και πέτυχε στην Ελλάδα, στη Ρουμανία και παντού, δεν έπαψε ποτέ να επιστρέφει και να νοιάζεται για την πόλη που γεννήθηκε. Θα μπορούσα να  πω πολλά αλλά θα έμπαινα σε απαγορευμένη περιοχή. Γι’ αυτό, θα αναφερθώ μόνο σ’ ένα από αυτά. Στην εκ βάθρων ανακαίνιση του κοινοτικού Ι.Ν Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, του συμβόλου της Ελληνικής παροικίας που εγκαινίασε ο Τσανακλής το 1914. Με δική της πρωτοβουλία, έναν αιώνα μετά, ανησυχώντας για την πολιτιστική κληρονομιά μας στη χώρα του Νείλου και το κληροδότημα του Κομοτηναίου Τσανακλή, επωμίστηκε  με την Ελληνική Κοινότητα Καΐρου τα έξοδα για  το  μεγάλο αυτό έργο. Το  καμαρώσαμε όλοι οι Έλληνες στα λαμπρά του θυρανοίξια από τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρο Β’, το Σεπτέμβριο του 2019. Θα μπορέσουν να το καμαρώσουν και οι Έλληνες του 22^ου αιώνα.

Οι Αιγυπτιώτες ευεργέτες, νοιάζονται διαχρονικά για τον άνθρωπο, για την πολιτιστική μας κληρονομιά και τις σπουδές της Ελληνικής  γλώσσας. Το Κάιρο δεν παύει να τιμά τον Κομοτηναίο ευεργέτη και να που ήρθε η στιγμή η Κομοτηνή να τιμήσει την Καϊρινή ευεργέτρια.»

Κατέληξε δε:

«Κι αν εγώ δεσμεύθηκα να μη διαλαλώ τ όνομα της, δεν ισχύει η ίδια δέσμευση για σας. Εσείς να το λέτε. Γιατί της αξίζει  και γιατί , αν τα πράγματα πρέπει να λέγονται με τ’ όνομα τους, πόσο μάλλον οι άνθρωποι! Τέτοιοι άνθρωποι. Σαν τον Τσανακλή και σαν την Αρχόντισσα.».

Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν οι εισηγήσεις  του Επίκουρου Καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ κ. Θανάση Κούγκουλου, με θέμα τη ΣΚΑΣ του Δ.Π.Θ ως κόμβο των νεοελληνικών σπουδών και της Επίκουρης Καθηγήτριας του Τμήματος κ. Νάντιας Μαχά-Μπιζούμη η οποία παρουσίασε το βιβλίο του Νεοελληνιστή καθηγητή του Πανεπιστημίου του Βουκουρεστίου και επίτιμου Διδάκτορα του Δ.Π.Θ., κ.Tudor Dinu, «Μόδα και πολυτέλεια στη Βλαχία της Ελληνικής Επανάστασης. Πρώτο μισό του 19ου αιώνα» που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις «Ακρίτα» το 2021, με χρηματοδότηση της κ. Μπελεφάντη. Ο κ. Dinu στην αντιφώνησή του μίλησε για την έρευνα του και τη συγγραφή του βιβλίου αλλά και  του πρώτου τόμου της σειράς, με τίτλο «Οι Φαναριώτες στη Βλαχία και τη Μολδαβία» χωρίς να παραλείψει να ευχαριστήσει την κ. Σοφιανού-Μπελεφάντη για την υποστήριξη της τονίζοντας πως «με την προσφορά της αφήνει εσαεί στις μέλλουσες γενιές των Ελλήνων την ευκαιρία να γνωρίσουν τα επιτεύγματα των προγόνων τους», ανακοινώνοντας την έκδοση των δύο αυτών τόμων και στα Ρουμανικά από τον μεγαλύτερο εκδοτικό οίκο της Ρουμανίας, τις Εκδόσεις “Humanika” πριν τα μέσα του Απρίλη, με χρηματοδότηση της κ. Σοφιανού.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τη βράβευση της κ. Σοφιανού από τον Κοσμήτορα της ΣΚΑΣ, ο οποίος  επιδίδοντάς της το Χρυσό μετάλλιο της Σχολής κατέληξε: «Μέσα στην κ. Μπελεφάντη-Σοφιανού ζει η παράδοση των μεγάλων ευεργετών όπως του Αβέρωφ, του Ζάππα, του Συγγρού, όπως και η ελληνορθόδοξη αρχοντιά» κάνοντας αναφορά στην συμβολή της για την ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού και των ελληνικών σπουδών αλλά και στο πλούσιο κι εν πολλοίς άγνωστο φιλανθρωπικό της έργο.

Η κ. Σοφιανού παρέλαβε το  χρυσό μετάλλιο και τον πάπυρο που το συνόδευε εμφανώς συγκινημένη από την τιμή που της επεφύλασσε το Πανεπιστήμιο  και ανέφερε στον σύντομο χαιρετισμό της αφού ευχαρίστησε τους φορείς.

«Το χρυσό μετάλλιο της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης αποτελεί την αποκορύφωση των πολυάριθμων διακρίσεων που είχα την τύχη να λάβω τα τελευταία είκοσι χρόνια και μάλιστα έρχεται να επιβραβεύσει την εκπλήρωση των παιδικών μου ονείρων στις όχθες του Νείλου, να μπορώ να ενισχύω τη χρήση της ελληνικής γλώσσας στην καθ΄ ημάς ανατολή, όπου μετά από άνθιση σχεδόν 2400 ετών, αυτή διακινδυνεύει τώρα να χαθεί.

Συνεπώς θα ήθελα να αφιερώσω το παρόν μετάλλιο στον σύζυγό μου, Παντελή Σοφιανό, ο οποίος για μια ολόκληρη ζωή με στηρίζει σε όλες τις δράσεις μου και μου προσφέρει την ενέργεια και τη δύναμη να ασχολούμαι τόσο με τις επιχειρήσεις, όσο και με το πολιτιστικό και φιλανθρωπικό έργο και επωφελούμαι της ευκαιρίας προκειμένου να σας διαβεβαιώσω ότι θα συνεχίσω ακάθεκτα και για το υπόλοιπο της ζωής μου να ενισχύω τη διάδοση και τη μελέτη της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού τόσο στα βαλκάνια, όσο και στην αγαπημένη γενέτειρα μου, την Αίγυπτο.»

Το κοινό χειροκρότησε την Αιγυπτιώτισσα Αρχόντισσσα, ανάμεσα τους κι ο φανερά συγκινημένος σύζυγος της, κ. Παντελής Σοφιανός. Στη συνέχεια παρατέθηκε δείπνο σε όλους τους συντελεστές της εκδήλωσης σε καλαίσθητο χώρο της Κομοτηνής.

Όλοι οι συμμετέχοντες δεσμεύτηκαν στην από κοινού διοργάνωση, εντός του έτους, μιας εκδήλωσης αφιερωμένης στον Μεγάλο Ευεργέτη Νέστορα Τσανακλή, με την ευκαιρία των εγκαινίων της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κομοτηνής που θα στεγαστεί στο Τσανάκλειο Μέγαρο.

Δείτε την ομιλία της κας Αικατερίνης Μπέλεφάντη Σοφιανού