Σαν σήμερα ένα χρόνο πριν. Η πορεία ενός βιβλίου μέσα από την ιστορία ενός σπουδαίου σχολείου της Ελληνικής Παροικίας του Καΐρου
Βασίλης Α. Πουλαρίκας
Ποιο θα μπορούσε άραγε να είναι το αποτύπωμα που άφησε στον ένα χρόνο της ζωής του ένα σπουδαίο βιβλίο που γράφτηκε για το «Αχιλλοπούλειο Κοινοτικό Παρθεναγωγείο» με ασίγαστο πάθος, αγάπη και αφοσίωση από την ακάματη ερευνήτρια – δημοσιογράφο, μα πάνω από όλα Αιγυπτιώτισσα κα Μαρία Αδαμαντίδου;
Απόφοιτη και η ίδια της φημισμένης αυτής Ελληνικής Σχολής του Καΐρου με γνώση στέρεα, που ήταν βιωμένη σε πρώτο πρόσωπο, «βούτηξε» στα Αρχεία της Ελληνικής Κοινότητας με παρρησία και πίστη για το τι έψαχνε και ανέσυρε από την λήθη του χρόνου, με το ρομαντικό και αστραφτερό χαμόγελο του ερευνητή στά χείλη της, όλη την ιστορία του «Αχιλλοπουλείου Κοινοτικού Παρθεναγωγείου», του σημαντικότερου εκπαιδευτικού οργανισμού της Καϊρινής Παροικίας.
Ο άνεμος της έμπνευσης της κας Αδαμαντίδου καθ’ όλη την διάρκεια της έρευνας της φυσούσε ούριος και για αυτό φρόντισε μια άλλη ρομαντική Αιγυπτιώτισσα και βέρα Αχιλλοπουλήτισσα, η κα Αικατερίνη Μπελεφάντη Σοφιανού, Μεγάλη Ευεργέτιδα της Ελληνικής Κοινότητας του Καΐρου που σε ένα γύρισμα της μοίρας συναντήθηκε με την συγγραφέα στο πίσω κάθισμα ενός αυτοκινήτου. Ένα βλέμμα, ένα χαμόγελο και δυο κουβέντες μόνο, στάθηκαν η πρώτη μαγιά ενός σπουδαίου συγγραφικού εγχειρήματος και ενός καλαίσθητου λευκώματος που θα μείνει στην ιστορία.
Ένα χρόνο πριν, μια τέτοια μέρα σαν την σημερινή, στις 9 του Ιούνη, στήθηκε από το Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο του Καΐρου ένα μοναδικό και πραγματικά αλησμόνητο γλέντι. Μια κορυφαία στιγμή εξωστρέφειας της Ελληνικής Κοινότητας του Καΐρου που με γνώμονα και οδηγό τον πολιτισμό και την παιδεία έβαλε σε νέες βάσεις την πορεία προς το μέλλον ολόκληρου του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού.
Αυτό φάνηκε και από τα λεγόμενα του Προέδρου της Ε.Κ.Κ. κ. Χρήστου Καβαλή, που στο λόγο του στην παρουσίαση του βιβλίου τόνισε με έμφαση: «Την ιστορία αυτού του σχολείου μέχρι το 1964 , ξετυλίγει η καταξιωμένη Αιγυπτιώτισα ερευνήτρια – δημοσιογράφος Μαρία Αδαμαντίδου, απόφοιτη και η ίδια του σχολείου αυτού σε ένα βιβλίο που παρόμοιό του δεν υπάρχει για Αιγυπτιώτικο σχολείο».
Ας θυμηθούμε όμως μερικές φωτογραφικές στιγμές από την παρουσίαση του λευκώματος στο Προσκοπείο, αλλά και την επόμενη ημέρα στην παρουσίαση της Αραβόφωνης έκδοσης του, στον χώρο του ίδιου του σχολείου, στο The Greek Campus του Αμερικάνικου πλέον Πανεπιστημίου του Καΐρου.
Να δούμε ξανά τους λαμπερούς πρωταγωνιστές, αλλά και να νιώσουμε την απαράμιλλη ενέργεια αυτού του γλυκού καλοκαιρινού απογεύματος που μας ένωσε όλους και μας ταξίδεψε σε Ελλάδα και Ανατολή, η μουσική της μοναδικής Ευανθίας Ρεμπούτσικα.
Και τώρα ας έρθουμε στο ερώτημα που θέσαμε στην αρχή, το οποίο δεν ήταν σε καμία περίπτωση ρητορικό, αλλά καθαρά δημοσιογραφικό. Στον ένα χρόνο που πέρασε από την επίσημη παρουσίαση του στο Κάιρο, το βιβλίο της κας Αδαμαντίδου ακολούθησε την δική του πορεία ανοίγοντας νέους ορίζοντες στην επικοινωνία του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού με τους μη μυημένους στην ιστορία μας.
Οι παρουσιάσεις, οι δημοσιεύσεις και οι πλείστες διθυραμβικές βιβλιοκριτικές κατέδειξαν το ζωηρό ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης της Πατρίδας μας, αλλά και των Ακαδημαϊκών μας δασκάλων που διαβάζοντας το βιβλίο κατανόησαν σε βάθος και παρουσίασαν και αυτοί με τα δικά τους φωτεινά λόγια την ουσία του σπουδαίου αυτού εκπαιδευτικού ιδρύματος του Απόδημου Ελληνισμού, που υπερβαίνει κατά πολύ τα στενά όρια του τόπου που το γέννησε και γίνεται οικουμενικός, ακτινοβολώντας τις αξίες που τον δημιούργησαν.
Και οι αξίες αυτές αποτελούν το απόλυτο καταστάλαγμα μίας και μόνης κατάστασης που διατρέχει όλη την μακραίωνη ιστορία του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού και δεν είναι άλλο από το αδιαπραγμάτευτο «Κοινοτικό πνεύμα». Την ανάγκη να βγούμε από το «εγώ» και να υπάρξουμε στο «εμείς» αφήνοντας πίσω μας όλα τα μέταλλα που βαραίνουν τις πλάτες μας.
Το Αχιλλοπούλειο Κοινοτικό Παρθεναγωγείο, μέσα από τα 80 χρόνια της ιστορίας του αντανακλούσε στο ακέραιο το Κοινοτικό αυτό πνεύμα που αναφέραμε. Με δωρεάν εκπαίδευση και καθημερινά συσσίτια για όλες τις μαθήτριες, με υψηλού επιπέδου παιδεία, και με παιδαγωγικές τομές από φωτισμένους εκπαιδευτικούς, το σχολείο αυτό έγινε σημείο αναφοράς μιας παροικίας Ελλήνων που ζούσε στο «εμείς».
«Η Μαρία με τις εργασίες της συμπληρώνει σημαντικό κενό στον τομέα της ιστορίας της γυναικείας εκπαίδευσης στον Απόδημο Ελληνισμό της Αιγύπτου όπου πρωτοστάτησαν, μάλιστα, εκπρόσωποι των πρώτων μορφωμένων Ελληνίδων, όπως οι Διευθύντριες της Αχιλλοπουλείου, η Αγγελική Παναγιωτάτου, η Πηνελόπη Χρηστάκου και πολλές άλλες. Η μονογραφία αυτή της Μαρίας αναδεικνύει την ιστορία και την πολυδιάστατη προσφορά του Αχιλλοπούλειου Παρθεναγωγείου Καΐρου που λειτούργησε από το 1884 έως το 1964. Ιδιαίτερα προσεγμένη έκδοση με πληρότητα στην τεκμηρίωση, ευαισθησία στην προσέγγιση των πηγών, καλογραμμένο, πολυδιάστατα διεισδυτικό κείμενο, πλούσιο φωτογραφικό υλικό και θαυμαστή, τέλος, αμεσότητα στην αναπαράσταση της σχολικής ζωής που έχει διττή αφετηρία»
Με αυτά τα θερμά λόγια η κα Σιδηρούλα Ζιώγου-Καραστεργίου Ομότιμη Καθηγήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καλωσόρισε την κα Αδαμαντίδου στην εκδήλωση που παρατέθηκε προς τιμήν της στις 19 Ιανουαρίου 2024.
Σημαντική ήταν επίσης και η τοποθέτηση του Πανεπιστημιακού δασκάλου κ. Αλέξανδρου Κιτρόεφ, ο οποίος ανέφερε στην παρουσίαση του βιβλίου στις 23 Σεπτεμβρίου 2023 στον Σύνδεσμο Αιγυπτιωτών Ελλήνων: «Είναι δύσκολο για μια ιστορία σχολείου να συνδυάσει και να αποδώσει αυτές τις δύο πλευρές; Η εργασία της Μαρίας το πετυχαίνει πιο πολύ από κάθε άλλη τέτοια μελέτη και είναι πρότυπο του πως γράφει κανείς την ιστορία ενός σχολείου της διασποράς διότι αναφέρεται και συνδυάζει και τις δύο αυτές πλευρές όσο καμία άλλη ανάλογη μελέτη.
Η Μαρία χειρίζεται τις αναπόφευκτες συγκρούσεις ενός σχολείου της διασποράς και του εκπαιδευτικού προσωπικού με την Σχολική Εφορία, την Κοινότητα και την Εκκλησία με εξαιρετική ευαισθησία και μας δίνει να καταλάβουμε τις συνθήκες και τι σκέφτονταν όλες οι πλευρές με γνώμονα την καλύτερη εκπαίδευση και μας επιτρέπει να βγάλουμε τα δικά μας συμπεράσματα.
Η μελέτη αυτή αναδεικνύει όλες τις πλευρές ενός πραγματικά καίριου και περίπλοκου ζητήματος, τις αντικειμενικές δυσκολίες που υπήρχαν στη διδασκαλία των αραβικών. Είναι από τις πλέον συστηματικές παρουσιάσεις αυτού του θέματος».
Δείτε παρακάτω και διαβάστε με προσοχή ορισμένες από τις βιβλιοκριτικές, τις εκτενείς παρουσιάσεις του σπουδαίου αυτού βιβλίου από τις εφημερίδες και τα περιοδικά της Ελλάδας.
