Μ. Μπίσκος: Σύντομη αναφορά στην Αιγυπτιώτικη Πολιτιστική μας κληρονομιά

Το πέρασμα των Ελλήνων από την Αίγυπτο, άφησε πίσω του μία τεράστια και αναντικατάστατη πολιτιστική κληρονομιά, γεγονός που φορτίζει όλους εμάς τους απανταχού Αιγυπτιώτες με την ευθύνη διατήρησης της, διαφύλαξης της αλλά προπαντός και προβολής αυτής της κληρονομιάς.

Μοναστήρια, Ναοί, Σχολεία, Ορφανοτροφεία, Νοσοκομεία, Γηροκομεία και άλλα, συγκροτούν αυτή την μοναδική κληρονομιά μας όπου ορισμένα από αυτά τα κτίσματα όσα μπόρεσαν τελικά να διασωθούν, κοσμούν ακόμη και σήμερα τις διάφορες πόλεις της Αιγύπτου, δηλώνοντας την Ελληνική παρουσία τους στα σημεία εκείνα όπου ακριβώς τα θεμελίωσαν οι πρόγονοί μας.

Γράφει ο Μιχάλης Μπίσκος Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Καΐρου

Ιστορικές αναφορές που βοήθησαν να προσδιορίσουμε το μέγεθος αυτής της κληρονομίας, την περίοδο της οικονομικής άνθησης του Ελληνισμού της Αιγύπτου, πριν ξεκινήσει η διαρροή των Ελλήνων και η  παρακμή των παροικιών μας, μας δίνουν τα παρακάτω στοιχεία.

• Μοναστήρια : Στην Αίγυπτο δημιουργήθηκαν συνολικά 3 Ι. Μονές, η Ι. Μονή Αγ. Γεωργίου – Παλαιού Καΐρου (το 383), η Ι. Μονή Αγ. Αικατερίνης – Σινά (το 542) κι η Ι. Μονή Οσίου Σάββα – Αλεξανδρείας (το 1676). Σήμερα και οι τρεις Ι. Μονές παραμένουν Ελληνικές και λειτουργούν.

 • Ιεροί Ναοί : Οι Έλληνες στην Αίγυπτο από το 1400 έως το 1937 έκτισαν συνολικά  55 Ελληνορθόδοξες Εκκλησίες σε όλη την επικράτεια της Χώρας. Η κατανομή αυτών των Εκκλησιών είχε ως εξής.

• Στο Κάιρο 10 Εκκλησίες.
• Στην Αλεξάνδρεια 13 Εκκλησίες.
• Σε κύριες πόλεις της Κάτω Αιγύπτου 17 Εκκλησίες.
• Σε κύριες πόλεις της Άνω Αιγύπτου 8 Εκκλησίες.
• Στην περιοχή της Διώρυγας 7 Εκκλησίες.

Σήμερα παραμένουν Ελληνορθόδοξες και λειτουργούν μόνον οι 22 από τις 55, εκ των οποίων απέμειναν 8 στο Κάϊρο, 7 στην Αλεξάνδρεια, 2 στην Κάτω Αίγυπτο και 5 στην περιοχή της Διώρυγας.

Οι υπόλοιπες 33 από τις 55 συνολικά Εκκλησίες, είτε έχουν καταρρεύσει, είτε εκποιήθηκαν, είτε παραχωρήθηκαν σε τρίτους. 

• Σχολεία: Το σύνολο των Ελληνικών Σχολείων που δημιουργήθηκαν και λειτούργησαν σε όλη την επικράτεια της Αιγύπτου από το 1840 και πέρα καταμετρούνται σε 82 Σχολεία (Δημοτικά – Γυμνάσια και Λύκεια). Η κατανομή αυτών των σχολείων είχε ως εξής .

Στην Αλεξάνδρεια λειτούργησαν 34 Σχολεία, εκ των οποίων το 1 με μέριμνα του Πατριαρχείου, 16 Κοινοτικά, 3 των Σωματείων και 14 ιδιωτικά Λύκεια.

Στο Κάϊρο λειτούργησαν 16 Σχολεία, εκ των οποίων τα 5 με μέριμνα του Πατριαρχείου, 1 του Ιδρύματος Αμπέτ, 4 Κοινοτικά και 6 ιδιωτικά Λύκεια.

Στις 13 Κοινότητες της Κάτω Αιγύπτου λειτούργησαν 15 Σχολεία, εκ των οποίων 3 στην Μανσούρα και από ένα Σχολείο σε κάθε μία από τις υπόλοιπες 12 Κοινότητες.

Στις 6 Κοινότητες της Άνω Αιγύπτου λειτούργησαν 6 Σχολεία, από ένα Σχολείο σε κάθε μία.

Στις 4 Κοινότητες της Διώρυγας λειτούργησαν 11 Σχολεία, εκ των οποίων 8 στο Σουέζ και από ένα Σχολείο σε κάθε μία από τις υπόλοιπες 3 Κοινότητες.

Τέλος στην Κοινότητα της Δαμιέττης λειτούργησε 1 Σχολείο.

Ο σημερινός απολογισμός των Σχολείων είναι τραγικός, από τα 82 Ελληνικά Σχολεία απέμειναν τελικά μόνον 4 σε λειτουργία, 2 στο Κάιρο και 2 στην Αλεξάνδρεια, τα δε περισσότερα κτίσματα των 78 Σχολείων που έκλεισαν λόγω αποδημίας, δυστυχώς σήμερα δεν υπάρχουν.

• Ορφανοτροφεία, Νοσοκομεία, Γηροκομεία: Η κατανομή αυτών των Ιδρυμάτων που λειτούργησαν ανά την επικράτεια είχε ως εξής.

Στο Κάϊρο λειτούργησαν 1 Ορφανοτροφείο, 1 Νοσοκομείο και 1 Γηροκομείο. Σήμερα λειτουργούν το Νοσοκομείο και το Γηροκομείο.

Στην Αλεξάνδρεια λειτούργησαν 2 Ορφανοτροφεία, 1 Νοσοκομείο και 1 Γηροκομείο. Σήμερα λειτουργεί  μόνο το Γηροκομείο.

Στο Σουέζ λειτούργησε ιδιωτικό Νοσοκομείο. Σήμερα δεν υπάρχει.

Ανατρέχοντας στις καταγεγραμμένες ημερομηνίες της ιστορίας μας, εάν χρονολογικά εξαιρέσουμε την περίοδο ανέγερσης των τριών Ι. Μονών και του καθεδρικού Ναού του Αγ. Νικολάου στο Χαμζάουι Καΐρου (383 – 1676) διάστημα 13 αιώνων, τότε διαπιστώνουμε ότι όλα τα υπόλοιπα κτίσματα που συγκροτούν την πολιτιστική μας κληρονομιά, υλοποιήθηκαν στην περίοδο (1847 – 1937) δηλαδή από τα μέσα του 19ου αιώνα έως τα μέσα του 20ου αιώνα.

Κλείνοντας είναι ανάγκη να τονίσουμε ότι ο Ελληνισμός της Αιγύπτου, ξεκινώντας από το ανώνυμο βιοπαλαιστή των απομονωμένων χωριών, έως τον επώνυμο μεγάλο ευεργέτη της περιόδου της οικονομικής ανάπτυξης των παροικιών, όντως αυτοί υπήρξαν οι συντελεστές που με τον μόχθο τους και το όραμα τους, δημιούργησαν και μας κληροδότησαν αυτή την ανεκτίμητη κληρονομιά.

Μέσα από αυτή την  σύντομη αναφορά μας, εάν πράγματι επιθυμούμε να διασωθεί επί της ουσίας η κληρονομιά μας αυτή, θα πρέπει καταρχάς να ξεκινήσουμε από την απογραφή της, καταγράφοντας σε όλη την επικράτεια της Αιγύπτου όλα τα ακίνητα που ακόμη σώζονται και συγκροτούν αυτή την κληρονομιά. Μετά την απογραφή θα πρέπει να ακολουθήσει η ιεράρχηση των αποκαταστάσεων σύμφωνα πάντοτε με τις ανάγκες διάσωσης που θα προκύψουν.

 Σε κάθε περίπτωση αν πράγματι οι σημερινοί Αιγυπτιώτες πιστεύουμε ότι είναι ανάγκη να διασωθεί ότι απόμεινε από αυτή την Κληρονομιά μας, τότε η απογραφή σίγουρα είναι ένα στοίχημα που πρέπει να κερδίσουμε, διαφορετικά τα περισσότερα ακίνητα που συγκροτούν αυτή την Κληρονομιά μας, δυστυχώς είναι καταδικασμένα να χαθούν.

Πηγή: Ομάδα facebook “Έλληνες Καϊρινοί μεταξύ μας».