Μήνυμα του Συντονιστή Εκπαίδευσης στο Γιοχάνεσμπουργκ Δρ. Γεωργίου Βλάχου, για την 25η Μαρτίου 1821

Η 25η Μαρτίου είναι ημέρα διπλής γιορτής και χαράς για τον Ελληνισμό. Είναι η ημέρα κατά την οποία γιορτάζουμε και τιμούμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και την έναρξη του Αγώνα για την απελευθέρωση της πατρίδας μας. Είναι από τη μια, η μέρα της αναγγελίας της έλευσης του Θεανθρώπου στη γη και από την άλλη η μέρα που συμβολικά ταυτίστηκε με την έναρξη της Επανάστασης του Έθνους μας για την απελευθέρωσή του από τον Οθωμανικό ζυγό.

Οι Έλληνες οπλαρχηγοί, όταν ξέσπασε η Επανάσταση, ορκίστηκαν στο όνομα της Αγίας Τριάδας και της Ελλάδας να πολεμήσουν μέχρις εσχάτων προκειμένου να αποτινάξουν τον Τουρκικό ζυγό, προτιμώντας διαφορετικά να πεθάνουν.
Αναμφισβήτητα, λοιπόν, η Ελληνική Εθνική Παλιγγενεσία, όπως ονομάζεται το κίνημα των Ελλήνων, αποτελεί μια από τις κορυφαίες στιγμές στη μακραίωνη ιστορία του Ελληνισμού αλλά έχει και καταλυτική σημασία για την ιστορία της Ευρώπης, καθώς δημιούργησε τις ηθικές και πολιτικές εκείνες προϋποθέσεις, ώστε να εκδηλωθούν στη συνέχεια διάφορες εθνικές εξεγέρσεις σε όλη την Ευρώπη, σε σημείο που ο 19ος αιώνας να χαρακτηρίζεται ως αιώνας την εθνοτήτων, δηλαδή της «αποκαταστάσεως» των εθνικών κρατών.
Οφείλουμε λοιπόν να περισώσουμε το βαθύτερο μήνυμα του 1821. Είναι αυτό ακριβώς που αλλάζει φωτισμούς ανάλογα με τις στιγμές. Μήπως θα ήταν βολετό για να το στερεώσουμε, να το συμπυκνώσουμε σε μια μόνο λέξη; Το έχει κάνει για λογαριασμό μας ένας σύγχρονος του Αγώνα κι έτσι μπορεί να θεωρηθεί απόλυτα αυθεντικό. Ο σύγχρονος αυτός ήταν έξω από τα κοινά μέτρα ποιητής. Ο Διονύσιος Σολωμός περιέκλεισε το νόημα του 1821 στον ύμνο που αναγνωρίστηκε αμέσως Εθνικός Ύμνος των Ελλήνων. Αν γινότανε κάθε χρόνο να ψέλνουμε μέσα μας ευλαβικά με προσοχή στο κείμενο, τον Ύμνο στην Ελευθερία, ίσως να ήμασταν διαφορετικοί. Γιατί υπάρχουν έννοιες με περιεχόμενο αγέραστο και που η κάθε εποχή αντί να τις ξεγράψει, τις ανανεώνει, επειδή τις φωτίζει από εστία διαφορετική. Η ελευθερία όμως δε χαρίζεται σε κανένα αλλά καταχτιέται με αγώνες ιερούς όπως επέδειξαν οι πρόγονοί μας και την κατέχτησαν, γιατί ήταν πάνοπλοι με τον ηρωισμό και την αυτοθυσία, με την Ορθοδοξία και τη γλώσσα, με την ομόνοια. Όλα αυτά καλλιεργημένα στον υπέρτατο βαθμό. Σήμερα όμως παρά ποτέ πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση. Ο εφησυχασμός δεν ταιριάζει σε καιρούς που δοκιμάζεται η ίδια η ύπαρξη του ανθρώπου πάνω στη γη.
Η εθνική επέτειος της 25ης Μαρτίου 1821 μάς μεταφέρει 199 χρόνια πίσω. Και γυρνά τη σκέψη μας στα Καλάβρυτα, στη Μονή της Αγίας Λαύρας, στην Αλαμάνα, στη Γραβιά, στο Βαλτέτσι, στην Τριπολιτσά, στη Χίο και τα Ψαρά, στα Δερβενάκια, στην Αράχοβα, στο Μεσολόγγι, σε όλους εκείνους τους ένδοξους και αιματοβαμμένους τόπους, όπου οι Έλληνες, ολιγάριθμοι, χωρίς οργανωμένο στρατό και με πενιχρά πολεμικά μέσα, εναντιώθηκαν στην πανίσχυρη τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία, που διέθετε όχι μόνο πολυάριθμα αλλά και άρτια οργανωμένα στρατεύματα. Ας μην αγνοείται, φυσικά, και το γεγονός πως οι Έλληνες ξεκίνησαν μόνοι τους τον Αγώνα, έχοντας να αντιμετωπίσουν παράλληλα και την εχθρική στάση της κραταιής τότε «Ιερής Συμμαχίας» των Ευρωπαϊκών δυνάμεων, που αποσκοπούσε στην κατάπνιξη των απανταχού φιλελεύθερων και εθνικών κινημάτων.
Σε όλη τη διάρκεια όμως της Επανάστασης, από τη μάχη του Δραγατσανίου, τον Ιούνιο του 1821, με ηγέτη τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, μέχρι τη μάχη της Πέτρας, το Σεπτέμβριο του 1829, με στρατηγό τον Δημήτριο Υψηλάντη οι αρετές της φυλής μας – το φιλότιμο, ο πατριωτισμός, η λεβεντιά, η παλικαριά και η πίστη – ήταν αυτές που ώθησαν τους Έλληνες στο μετερίζι των θυσιών και εξηγούν το «θαύμα» που συντελέστηκε και σφραγίστηκε επίσημα με το Πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας του 1830.
Με την αυτοθυσία τους οι πρόγονοί μας μάς δίδαξαν την αξία των ιδανικών και έδωσαν νόημα και ουσία στην ύπαρξή μας. Ας φανούμε, λοιπόν, αντάξιοι των προσδοκιών τους και ας κρατήσουμε ζωντανή την ιστορική μας συνείδηση, όπως αυτή αντικατοπτρίζεται στη συλλογική μας μνήμη. Κρίνεται, επομένως, επιτακτική η ανάγκη να καλλιεργήσουμε τις μοναδικές πνευματικές και διαχρονικές αξίες του Ελληνισμού και του Χριστιανισμού, όπως αυτές εκφράζονται μέσα από την ιστορία, την παράδοση και τον πολιτισμό, τη γλώσσα και την πίστη μας. Χρέος μας είναι επίσης να υπερασπιζόμαστε τα ιδανικά της ελευθερίας, της ειρήνης και, εν γένει, τα ατομικά και συλλογικά δικαιώματα του ανθρώπου.
Τότε θα επιβεβαιωθεί ο Ν. Καζαντζάκης που με αγάπη για τους Έλληνες έγραψε: «Η Ελληνική φυλή ήταν πάντα, είναι ακόμα, η φυλή που έχει το επικίνδυνο μέγα προνόμιο να κάνει θάματα. Όπως όλες οι δυνατές, μεγάλης αντοχής φυλές, κι η ελληνική μπορεί να φτάσει στην άκρη του γκρεμού, κι ακριβώς εκεί, στην πιο κρίσιμη στιγμή, όπου οι αδύνατες ράτσες γκρεμίζονται, αυτή δημιουργεί το θάμα. Επιστρατεύει όλες της τις αρετές και πετιέται μονομιάς, χωρίς διάμεσους σταθμούς, στην κορυφή της λύτρωσης. Το απότομο τούτο, απρόβλεπτο από το λογικό, ανατίναγμα προς τα απάνω ονομάζεται θάμα».
Κλείνοντας, οι μέρες είναι δύσκολες για όλους μας. Είναι φυσικά, δύσκολο να προσαρμοστούμε στο νέο τρόπο ζωής μας, αλλά όχι και ακατόρθωτο! Έχουμε τη θέληση, τη συναίσθηση της ατομικής ευθύνης και πάνω απ’ όλα είμαστε «αλληλέγγυοι». Ας ελπίσουμε ότι γρήγορα η ζωή μας θα πάρει τους γνώριμους ρυθμούς της. Έτσι κι αλλιώς όλη μας η Ιστορία δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα βίαιο δρασκέλισμα από το χαμό στη σωτηρία.
Ζήτω η 25η Μαρτίου.
Δρ Γεώργιος Βλάχος
Συντονιστής Εκπαίδευσης