Ανταπόκριση από την Αθήνα για την πρωτομαγιά του 1934 στον Αλεξανδρινό Ταχυδρόμο

Η Αλεξάνδρα Λαλαούνη, συχνά-πυκνά, δημοσίευε κατά το Μεσοπόλεμο ανταποκρίσεις της στον αλεξανδρινό «Ταχυδρόμο» από μία Αθήνα που δεν υπάρχει πια… Έτσι, και στα 1934 καταγράφει μια διαφορετική Πρωτομαγιά μέσω μιας εύγλωττης γραφής, μια Πρωτομαγιά που αξίζει για ιστορικούς και λαογραφικούς λόγους να αναπαρασταθεί από την αναδημοσίευση του εν λόγω άρθρου:

Γράφει ο Ν.Νικηταρίδης, ερευνητής της ιστορίας των Αιγυπτιωτών

«Κάθε τόσο μας λένε πως καταργούνται τα ωραία παλιά έθιμα, πως ο κόσμος βαριεστημένος απ΄ τη βιοπάλη, τσακισμένος από την κρίση, δεν έχει πια ούτε την όρεξη, ούτε το απαιτούμενο χρήμα για να γιορτάσει τις καλές παλιές γιορτές. Και όμως, κάθε τόσο τα πράγματα μας δείχνουν το εναντίον. Υπάρχουν γιορτές που τίποτα δεν είναι ικανό να σβήσει απ΄ την ψυχή του Έλληνα και έθιμα που ποτέ δεν μπορούν να ξεχασθούν. Έτσι, απ΄ τα βάθη των αιώνων συνεχίζεται η ωραία παράδοση της Πρωτομαγιάς ως της γιορτής των λουλουδιών, της αναστάσεως της Φύσης. Απ΄ τα βάθη των αιώνων… Γιατί όχι; Τι ήταν τάχα οι γιορτές των Ανθεστηρίων, των Διονυσίων, των Ανθοφοριών στην αρχαιότητα; Απ΄ την παράδοση ξέρουμε πως οι γιορτές αυτές σήμαιναν την άνοιξη, το γυρισμό της Περσεφόνης στη γη από τα σκοτεινά βασίλεια του Άδη και πως γιορτάζονταν με πανηγύρια, με χαρές και τραγούδια. Οι γυναίκες απ΄ το πρωί μάζευαν λουλούδια, έπλεκαν στεφάνια και τα φορούσαν στα μαλλιά τους τραγουδώντας.

Σήμερα, τα κρεμάμε τα στεφάνια στις πόρτες μας, στολίζουμε τα σπίτια μας. Δεν είναι τάχα το παλιό ωραίο έθιμο η ίδια πανάρχαια εορτή που ζει και ξαναζεί ανάμεσα απ΄ τα βάθη των αιώνων;

Όλος ο κόσμος γιορτάζει την Πρωτομαγιά ως ημέρα των εργαζομένων, ημέρα διαμαρτυρίας των σκλάβων του μισθού και του μεροκάματου. Κι εδώ είχαμε τις σχετικές απεργίες, τις εργατικές συγκεντρώσεις, τις κομμουνιστικές εκρήξεις και διαδηλώσεις… Ψηφίσματα διαμαρτυρίας, που και που μια κόκκινη σημαία, μια επέλαση ιππικού, λίγη ψυχρολουσία απ΄ τις αντλίες για τους πιο εξημμένους. Μα δεν είναι αυτή η Ελληνική Πρωτομαγιά! Ο πολύς κόσμος γιόρτασε σαν πάντα με χαρά, με τραγούδια, με τα σχετικά μεζεδάκια και τη ρετσίνα με τα απαραίτητα…καβγαδάκια. Που αλλού ; Προ παντός στα Πατήσια και στην Αλυσίδα. Όλοι οι χρονογράφοι των εφημερίδων μας ειρωνεύτηκαν τους Αθηναίους για τη μανία τους αυτή να τρέχουν στα αιώνια Πατήσια, σήμερα που η συγκοινωνία άνοιξε τόσο εύκολα το δρόμο προς τις Κηφισιές, τα Σεπόλια, την Κολοκυνθού και το Χαλάνδρι, κι ακόμα μακρύτερα, έξω από την Ελευσίνα προς το μεγάλο Πεύκο…

Μια φορά τα Πατήσια και η Αλυσίδα ήταν το τέρμα της πόλης, ήταν τα ¨περβόλια¨. Σήμερα είναι ζήτημα αν απέμεινε ένας πήχης γης πρασινισμένης, ένα κομματάκι χώμα, όπου δεν υψώθηκε ένα κτίριο, ένας πύργος από μπετόν αρμέ… Και όμως, οι Αθηναίοι πιστοί στην παράδοση εννοούν να «πιάσουν το Μάη» προς παντός στα Πατήσια και στην Αλυσίδα. Τα μη υπάρχοντα «περβόλια» αντικατέστησαν κατά μήκος των δρόμων πλήθος καροτσάκια ανθοφορτωμένα… Δεν έλειπαν και τα γαϊδουράκια, φορτωμένα με διπλά καλάθια, όλο άνθη και στεφάνια.

Και το βράδυ, όταν σ΄ όλα αυτά τα πρόχειρα μαγαζάκια ανάφθηκαν επίσης πρόχειρα φώτα από ασετιλίνη ή απλούστατα κεράκια, το θέαμα ήταν κάτι παραπάνω από γραφικό. Τα τραμ ανεβοκατέβαιναν ατελείωτη σειρά, τα ταξί, ακόμη και μερικά παλιά μόνιππα εθεάθησαν. Κι ας αφήσουμε τους πεζούς. Τα διάφορα κέντρα, καφενεία και εστιατόρια, που μόλις που και που βλέπουν πελάτες όλο τον χρόνο, δεν πρόφταιναν να περιποιούνται τον κοσμάκη, δεν επαρκούσαν. Η εύρεση μιας καρέκλας ήταν ζήτημα, ήταν πρόβλημα… Οι φωνές των πωλητών, των γκαρσονιών, οι καμπάνες των τραμ, τα κλάξον των αυτοκινήτων, αποτελούσαν την πιο δαιμονιώδη, την πιο «μοντέρνα» ορχήστρα που μπορεί ποτέ κανείς να φαντασθεί. Και προς το βράδυ, απάνω απ΄ όλο αυτό το θόρυβο, απάνω από την κνίσα του κοκορετσιού και τους ατμούς της ρετσίνας, θριαμβευτικά υψώθηκαν τα τραγούδια και η αιώνια λατέρνα, ενώ ένα ολόγιομο φεγγάρι έλουζε με το ασημένιο του φως όλη αυτή τη θεία ξεχασιά, την απέραντη αμεριμνησία, την ολότελη μακαριότητα : Καλώς τονε το Μάη!»

Σήμερα δηλώνεται πως η Πρωτομαγιά δεν είναι αργία, αλλά απεργία. Οι κόκκινες σημαίες έχουν πληθύνει. Η λατέρνα και τα μόνιππα έχουν χαθεί. Τα τρόλεϊ και τα λεωφορεία πήραν τη θέση του τραμ. Τα Πατήσια έχουν κατακλυσθεί από πολυκατοικίες και αυτή ακόμη η Κυπριάδου έχει χάσει τα νεοκλασικά της. Η ονομασία «Αλυσίδα», εκεί που έμπαινε η αλυσίδα που τελείωνε το τραμ, έχει ξεχαστεί, εκτός από τον ΟΤΕ που συνεχίζει να ονομάζει έτσι το εκεί Τεχνικό του Τμήμα. Τα ταβερνάκια και τα καφενεία έχουν γίνει καφετέριες και ταχυφαγεία, ενώ η ρετσίνα, βότκα και ουίσκι. Οι γεννήτριες αντικατέστησαν την ασετιλίνη, κι οι πάγκοι από ντέξιον τα γαϊδουράκια… Και η γιορτή των λουλουδιών; Ε, αυτή σε πείσμα των καιρών παραμένει, απλά έχει μεταφερθεί λίγο πιο πάνω, στη Νέα Φιλαδέλφεια, και μοιάζει περισσότερο με εμποροπανήγυρη. Οι Αθηναίοι όμως συνεχίζουν να παίρνουν ή να πλέκουν στεφάνια και να στολίζουν τα σπίτια τους. Κάτι είναι κι αυτό ως απομεινάρι της αρχαίας παράδοσης… Κι ας ακούγεται από το μεγάφωνο πια το «Πρώτη Μαΐου», κι «απ΄ τη Βαστίλη ξεκινάνε οι καρδιές των φοιτητών» και όχι το «Λίγα λουλούδια αν θέλεις στείλε μου και πάλι φίλε μου απόψε»…