Συνέντευξη – Αλ. Κιτροέφ: «Οι Αιγύπτιοι αισθάνονται τους Έλληνες σαν μέρος της χώρας τους» (Video)

Ο Αλέξανδρος Κιτροέφ, ο διακεκριμένος καθηγητής ιστορίας του Haverford College στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ είναι ένας μελετητής της νεοελληνικής συνείδησης και ταυτότητας, όπως αυτές εκφράζονται στην πολιτική και την κοινωνία.

Συνέντευξη στην Κάτια Τσιμπλάκη

Με ρίζες Αιγυπτιώτικες αναζητά επί δεκαετίες, το αποτύπωμα που άφησαν στην σύγχρονη Αίγυπτο οι Έλληνες. Στο πρόσφατο βιβλίο του «The Greeks and the Making of Modern Egypt» (Ο Ρόλος των Ελλήνων στη Διαμόρφωση της Σύγχρονης Αιγύπτου), που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις του Αμερικανικού Πανεπιστημίου Καΐρου (AUC Press) κάνει απολογισμό της νεοελληνικής παρουσίας στην Αίγυπτο, από τις απαρχές της, κατά την περίοδο διακυβέρνησης του Καβαλιώτη Μεχμέτ Αλή Πασά, μέχρι τις τελευταίες της ημέρες, υπό την προεδρία Νάσερ.

Με το οξυδερκές βλέμμα του ερευνητή και του πανεπιστημιακού διερευνά την αλήθεια και τους μύθους που περιέβαλαν την σύνθετη και διευρυμένη κοινότητα των Ελλήνων της Αιγύπτου, αλλά και τις αλληλεπιδράσεις τους με την Αιγυπτιακή Κοινωνία.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο «Νέο Φως» και στο ekkairo.org, την εφημερίδα και την ιστοσελίδα της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου, αντίστοιχα, μιλά για τα νέα του βιβλία που αφορούν την ιστορία της ΑΧΕΠΑ και της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Βορείου και Νοτίου Αμερικής. Αναφέρεται όμως και στο όνειρό του να επιστρέψει στην Ελλάδα και να δημιουργήσει ένα ίδρυμα για τη μελέτη της Ελληνικής διασποράς.

Ποια ήταν η αφορμή για να γράψετε ένα βιβλίο για τους Έλληνες της Αιγύπτου;

«Αφορμή στάθηκε μια πρόσκληση, η οποία ήρθε κάπως απροειδοποίητα από τον εκδοτικό οίκο του Αμερικάνικου Πανεπιστημίου στο Κάιρο να γράψω μια επισκόπηση ιστορίας της παρουσίας των Ελλήνων στην Αίγυπτο. Η βάση είναι από πολύ παλιά καθώς είχα γράψει ένα βιβλίο με βάση την διατριβή μου που είχε βγει το 1989 στην Αγγλία και είχε εξαντληθεί, αλλά έμενε στη βιβλιογραφία. Προφανώς την είχαν υπόψιν τους».

Μας κάνει εντύπωση γιατί ένα βιβλίο που αφορά τον ελληνισμό της Αιγύπτου είναι γραμμένο στα Αγγλικά. Ενδιαφέρει η παρουσία των Αιγυπτιωτών στη χώρα του Νείλου ένα ευρύτερο κοινό;

«Ναι! Οφείλει να ενδιαφέρει ένα ευρύτερο κοινό και η απόφαση του εκδοτικού οίκου του Αμερικάνικου Πανεπιστημίου να βγάλει τέτοιο βιβλίο στα Αγγλικά. Νομίζω ότι μας δίνει μια μεγάλη ευκαιρία να προβάλουμε τη θέση και το ρόλο των Ελλήνων στην Αίγυπτο πέρα από τα Αιγυπτιακά και τα Ελληνικά πλαίσια τα οποία ασφαλώς είναι σημαντικά. Και αυτό γιατί σήμερα στις Μεσανατολικές σπουδές στον Πανεπιστημιακό χώρο, ηγεμονεύουν τα αγγλικά και ιδιαίτερα τα Αμερικανικά Πανεπιστήμια. Οπότε κατά κάποιο τρόπο με αυτό το βιβλίο δηλώνουμε και εμείς παρόν. Υπενθυμίζουμε σε όλους τους μελετητές της Αιγύπτου και της Μέσης Ανατολής, ότι υπήρχαν οι Έλληνες και συνέβαλαν».

Υπάρχει κάποιο μήνυμα που στέλνει η παρουσία του Ελληνισμού στην Αίγυπτο και πως συμβίωσε με τους Αιγύπτιους, δεδομένου σήμερα η ανεκτικότητα είναι μια λέξη που την έχουμε ξεχάσει;

«Πράγματι  έχουμε αυτό το παράδειγμα και το βιβλίο τονίζει το χαρακτήρα του Έλληνα. Πως ο Έλληνας προσαρμόζεται μέσα σε ένα  περιβάλλον. Δείχνει αυτή η ανεκτικότητα και νομίζω ότι  εκτιμάται και από τους Αιγυπτίους. Στις παρουσιάσεις που έχω κάνει και εδώ στο Κάιρο και στον Καναδά, μου έχουν σημειώσει άτομα τα οποία είναι Αιγύπτιοι πως πραγματικά αισθάνονται τους Έλληνες σαν μέρος της χώρας τους πολιτιστικά και πολιτισμικά. Και είναι ενδιαφέρον πως με αυτές τις ομιλίες που κάνω με αφορμή την έκδοση του βιβλίου μου, αυτό βγαίνει στην επιφάνεια».

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;

«Τα επόμενα σχέδιά μου… Εγώ είμαι μελετητής της Ελληνικής διασποράς και εφόσον είμαι στις Ηνωμένες Πολιτείες εκδίδω ένα βιβλίο για την ιστορία της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Βορείου και Νοτίου Αμερικής και στη συνέχεια ένα βιβλίο για την ΑΧΕΠΑ. Τα πιο μελλοντικά μου σχέδια είναι ότι θέλω να επιστρέψω στην Ελλάδα και να φτιάξω ένα ίδρυμα για τη μελέτη της διασποράς. Να υπάρξει μια σύσφιξη των σχέσεων του Κέντρου και της Ελληνικής διασποράς. Είναι μεγάλο θέμα, η Ελλάδα και η ομογένεια».

Who is Who

Ο Αλέξανδρος Κιτροέφ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1955. Μετά την απονομή του διδακτορικού του διπλώματος από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, δίδαξε ευρωπαϊκή και ελληνική ιστορία στο Queens College της Νέας Υόρκης και στο Ωνάσειο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (ΝΥU). Από το 1996, είναι καθηγητής ιστορίας και διευθυντής του Κέντρου Ειρήνης και Παγκοσμιοποίησης του Haverford College στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ.

Ο Κιτροέφ ειδικεύεται στη μελέτη της νεοελληνικής συνείδησης και ταυτότητας, ιδίως όπως αυτές εκφράζονται στην πολιτική και την κοινωνία. Έχει συγγράψει τις μονογραφίες, «The Greeks in Egypt, 1919-1937», «Ethnicity and Class», «Griegos en America», «Wartime Jews: The Case of Athens», «Wrestling with the Ancients: Modern Greek Identity and the Olympics» (το οποίο συνδέει τη νεότερη ελληνική ιστορία με την εξέλιξη του διεθνούς Ολυμπιακού κινήματος, και απέσπασε εξαιρετικές κριτικές διεθνώς) και «The Greeks and the Making of Modern Egypt».

Επίσης, διδάσκει το μάθημα, «Αθλητισμός και κοινωνία». Τέλος, είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού, «Journal of the Hellenic Diaspora».